What do you think?
Rate this book
Compassie
‘Hoe ik erin verzeild raakte? Rusteloosheid - ja, dat in eerste instantie. Ik had een geliefde, een hoogbegaafde en licht autistische natuurkundige die maar niet kon beslissen of ze nu op mannen of op vrouwen viel, kortom het was aan-uit-aan-uit en dat werd zo dodelijk vermoeiend, dat ik zelf actie ondernam.'
Zo begint Compassie, de vierde roman van Stephan Enter.
Het leven van Frank van Luijn, bijna veertig, kabbelt al decennialang gemoedelijk van relatie naar relatie. Hij verkiest een bestaan zonder verplichtingen boven de schrale eentonigheid van jaar in jaar uit opgescheept zitten met één partner. De laatste tijd is hij blasé en in gezelschap zwijgzaam, omdat hij zich steeds vaker verveelt en anderen onderontwikkeld en oninteressant vindt. Wanneer hij een kennis het fenomeen internetdating hoort beschrijven als een ‘grote snoeppot' besluit hij zich, deels uit rusteloosheid en deels uit vrijblijvende nieuwsgierigheid, in te schrijven. En daar gebeurt het onverwachte: na enkele teleurstellende ervaringen valt hij als een blok voor de half-Duitse Jessica. Zijn leven verandert, hijzelf verandert, het geluk lijkt hem toe te lachen - tot hij op een onoverkomelijkheid stuit.
Zo begint Compassie, de vierde roman van Stephan Enter.
Het leven van Frank van Luijn, bijna veertig, kabbelt al decennialang gemoedelijk van relatie naar relatie. Hij verkiest een bestaan zonder verplichtingen boven de schrale eentonigheid van jaar in jaar uit opgescheept zitten met één partner. De laatste tijd is hij blasé en in gezelschap zwijgzaam, omdat hij zich steeds vaker verveelt en anderen onderontwikkeld en oninteressant vindt. Wanneer hij een kennis het fenomeen internetdating hoort beschrijven als een ‘grote snoeppot' besluit hij zich, deels uit rusteloosheid en deels uit vrijblijvende nieuwsgierigheid, in te schrijven. En daar gebeurt het onverwachte: na enkele teleurstellende ervaringen valt hij als een blok voor de half-Duitse Jessica. Zijn leven verandert, hijzelf verandert, het geluk lijkt hem toe te lachen - tot hij op een onoverkomelijkheid stuit.
154 pages, Hardcover
First published April 1, 2015
3 people are currently reading
367 people want to read
About the author
Stephan Enter
9 books41 followersIn 1999 debuteerde Stephan Enter met de verhalenbundel Winterhanden. Deze lovend besproken bundel werd het jaar daarop genomineerd voor de Libris Literatuurprijs. In april 2004 verscheen zijn eerste roman, Lichtjaren, die eveneens een Librisnominatie in de wacht sleepte. Beide romans werden ook genomineerd voor de Gerard Walsschapprijs. Eind april 2007 verscheen Enters tweede roman, Spel, een roman in verhalen over Norbert Vijgh. Elk verhaal is geschreven in de stijl van een bekend auteur.
Enter brak in november 2011 door na publicatie van zijn roman Grip. Deze roman werd genomineerd voor de Vlaamse Gouden Boekenuil en won de Publieksprijs.
Foto auteur: Martje Keetman, van de website van de auteur.
Enter brak in november 2011 door na publicatie van zijn roman Grip. Deze roman werd genomineerd voor de Vlaamse Gouden Boekenuil en won de Publieksprijs.
Foto auteur: Martje Keetman, van de website van de auteur.
Ratings & Reviews
Friends & Following
Create a free account to discover what your friends think of this book!
Community Reviews
Displaying 1 - 30 of 86 reviews
December 12, 2015
Een intiem en roerend boek over onvermogen om volledig lief te hebben en om volledig te leven. In een prachtige stijl geschreven.
Onvolledig leven
Enter doet het weer: in zijn feilloze compacte stijl neemt hij je mee in de innerlijke wereld van een middelbare man vol onzekerheid, eenzaamheid en hartstocht. Het is pijnlijk om je in te leven in dit personage dat zo graag als een warm vuur wil branden, en maar niet tot echte ontbranding kan komen. Zoveel opgesloten hartstocht, goedheid jegens zijn partner en tegelijkertijd twijfel over de oprechtheid van zijn gevoelens jegens haar. Waarom blijft hij in deze relatie, die onvolledig blijft? Omdat hij zich door haar meer en meer realiseert hoe eenzaam, onvervuld en op afstand zijn leven eigenlijk is.... Schrijnend. Dit boek gaat helemaal niet over internetdaten, ook al lees je dat wel eens. Het gaat over het dilemma om een onvolledig leven te moeten leven, terwijl je hartstochtelijk naar meer verlangt.
Observaties
Er zitten weer allerlei kleine pareltjes van observaties verstopt in de tekst. Bijvoorbeeld over kunst en kunststromingen; of dat laatste wel kan bestaan, omdat een kunstenaar altijd zijn eigen individuele werk schept en derhalve van stromingen geen sprake kan zijn. Over amateur-muzikanten met de ambitie om singer-songwriter te worden en over internetdaten inderdaad. In een sleutelscene gaat 'hij' in zee zwemmen. Het water is koud, er staan hoge golven. Hij realiseert zich dat hij niets is en dat het niet uitmaakt of hij met de golven mee zwemt of er zich tegen verzet. Op dezelfde manier drijft hij in het leven, doelloos en willoos terwijl de golven van het leven hem brengen waar ze willen; drijfhout. Vooral het besef van zijn onvermogen maakt dit beeld pijnlijk. Tot haar, slaapwandelde hij door het leven; zij opent - onbedoeld - zijn ogen waarna hij zijn leven niet anders meer kan zien dan zoals het echt is: eenzaam, op afstand en onvervuld. Zijn goede gevoel over zijn kabbelende leventje blijkt een illusie geweest te zijn.
Plekken
Opnieuw spelen plekken een bijzondere rol in dit boek van Stephan Enter: Utrecht, Amsterdam - nog specifieker Amsterdam Oost rondom het Javaplein, en Texel. De twee steden staan voor de verschillen en de afstand tussen de twee hoofdpersonen, en Texel juist voor de toenadering tussen de twee, als 'neutraal gemeenschappelijk terrein', de plek waar ze een vergeefs proberen volledig in elkaar op te gaan en waar hij zowel het grootste geluk proeft als ook volledig mislukt in een laatste poging om de afstand tussen hen te dichten. Uiteindelijk nadert hij haar zo, dat hij zelfs haar ultieme wanhoop kan invoelen. Maar dan is het te laat, en zijn ze elkaar al kwijt.
Fysiek van de hoofdpersoon
Verspreid door de tekst staan verwijzingen naar het fysiek van de mannelijke hoofdpersoon: slank, ironisch / sarcastische glimlach, baardje van een paar dagen, ijdel, kaaklijn. Onwillekeurig valt toch de gelijkenis op met de foto van de schrijver op de omslag. Je vraagt je af of hij die verwijzingen er expres in heeft gestopt.
Compassie
Dit roerende boek roept compassie op, zowel met het ene als met het andere personage. Enters stijl blijft altijd een beetje observerend en oordeelt nooit. Heel soms komt het wel heel geconstrueerd over. Zo laat hij de hoofdpersoon een lange rij veroveringen opsommen, eigenlijk alleen om in een heel kort zinnetje het gebrek in zijn huidige relatie te benoemen. Ik vergeef hem dat soort sporadische momenten, omdat ik het heel knap vind als een schrijver met taal zoveel gevoel bij je kan oproepen. Stephan Enter kan dat. De ingreep in het laatste hoofdstuk werkt juist weer heel goed, en is prachtig. Enter slaagt erin om een tragische liefdesgeschiedenis niet sentimenteel te maken, en je toch met een brok in je keel achter te laten. Je realiseert je: wat zijn we ook een stelletje klungels, wij mensen, wat een minne horken, dat we het Grote Geluk niet kunnen bereiken, zelfs als we het voor onze ogen zien verschijnen. Maar tjonge, wat een mooi en heftig boek.... Pfffff.
Onvolledig leven
Enter doet het weer: in zijn feilloze compacte stijl neemt hij je mee in de innerlijke wereld van een middelbare man vol onzekerheid, eenzaamheid en hartstocht. Het is pijnlijk om je in te leven in dit personage dat zo graag als een warm vuur wil branden, en maar niet tot echte ontbranding kan komen. Zoveel opgesloten hartstocht, goedheid jegens zijn partner en tegelijkertijd twijfel over de oprechtheid van zijn gevoelens jegens haar. Waarom blijft hij in deze relatie, die onvolledig blijft? Omdat hij zich door haar meer en meer realiseert hoe eenzaam, onvervuld en op afstand zijn leven eigenlijk is.... Schrijnend. Dit boek gaat helemaal niet over internetdaten, ook al lees je dat wel eens. Het gaat over het dilemma om een onvolledig leven te moeten leven, terwijl je hartstochtelijk naar meer verlangt.
Observaties
Er zitten weer allerlei kleine pareltjes van observaties verstopt in de tekst. Bijvoorbeeld over kunst en kunststromingen; of dat laatste wel kan bestaan, omdat een kunstenaar altijd zijn eigen individuele werk schept en derhalve van stromingen geen sprake kan zijn. Over amateur-muzikanten met de ambitie om singer-songwriter te worden en over internetdaten inderdaad. In een sleutelscene gaat 'hij' in zee zwemmen. Het water is koud, er staan hoge golven. Hij realiseert zich dat hij niets is en dat het niet uitmaakt of hij met de golven mee zwemt of er zich tegen verzet. Op dezelfde manier drijft hij in het leven, doelloos en willoos terwijl de golven van het leven hem brengen waar ze willen; drijfhout. Vooral het besef van zijn onvermogen maakt dit beeld pijnlijk. Tot haar, slaapwandelde hij door het leven; zij opent - onbedoeld - zijn ogen waarna hij zijn leven niet anders meer kan zien dan zoals het echt is: eenzaam, op afstand en onvervuld. Zijn goede gevoel over zijn kabbelende leventje blijkt een illusie geweest te zijn.
Plekken
Opnieuw spelen plekken een bijzondere rol in dit boek van Stephan Enter: Utrecht, Amsterdam - nog specifieker Amsterdam Oost rondom het Javaplein, en Texel. De twee steden staan voor de verschillen en de afstand tussen de twee hoofdpersonen, en Texel juist voor de toenadering tussen de twee, als 'neutraal gemeenschappelijk terrein', de plek waar ze een vergeefs proberen volledig in elkaar op te gaan en waar hij zowel het grootste geluk proeft als ook volledig mislukt in een laatste poging om de afstand tussen hen te dichten. Uiteindelijk nadert hij haar zo, dat hij zelfs haar ultieme wanhoop kan invoelen. Maar dan is het te laat, en zijn ze elkaar al kwijt.
Fysiek van de hoofdpersoon
Verspreid door de tekst staan verwijzingen naar het fysiek van de mannelijke hoofdpersoon: slank, ironisch / sarcastische glimlach, baardje van een paar dagen, ijdel, kaaklijn. Onwillekeurig valt toch de gelijkenis op met de foto van de schrijver op de omslag. Je vraagt je af of hij die verwijzingen er expres in heeft gestopt.
Compassie
Dit roerende boek roept compassie op, zowel met het ene als met het andere personage. Enters stijl blijft altijd een beetje observerend en oordeelt nooit. Heel soms komt het wel heel geconstrueerd over. Zo laat hij de hoofdpersoon een lange rij veroveringen opsommen, eigenlijk alleen om in een heel kort zinnetje het gebrek in zijn huidige relatie te benoemen. Ik vergeef hem dat soort sporadische momenten, omdat ik het heel knap vind als een schrijver met taal zoveel gevoel bij je kan oproepen. Stephan Enter kan dat. De ingreep in het laatste hoofdstuk werkt juist weer heel goed, en is prachtig. Enter slaagt erin om een tragische liefdesgeschiedenis niet sentimenteel te maken, en je toch met een brok in je keel achter te laten. Je realiseert je: wat zijn we ook een stelletje klungels, wij mensen, wat een minne horken, dat we het Grote Geluk niet kunnen bereiken, zelfs als we het voor onze ogen zien verschijnen. Maar tjonge, wat een mooi en heftig boek.... Pfffff.
April 3, 2016
Opnieuw een uitzonderlijke roman van Enter. Compacter geschreven en misschien het meest door een (soort van) 'plot' gedreven dan eerder werk. Maar altijd over de tijd, de herinnering, en meer nog: hoe we ogenblikken ervaren en er zelf herinneringen van maken — te vroeg, te laat, soms er midden in.
En dan het verlies, aangekondigd of niet, en ons onvermogen precies weer te geven wat eraan vooraf ging. Misschien deze keer met een verschil, een minder verpletterende noot aan het eind:
Het hoofdpersonage Frank is hier duidelijk geen Olaf meer in Schijngestalte (uit Winterhanden) en medeleven krijgt hier een veel krachtigere betekenis dan de titel initieel zou doen vermoeden.
En dan het verlies, aangekondigd of niet, en ons onvermogen precies weer te geven wat eraan vooraf ging. Misschien deze keer met een verschil, een minder verpletterende noot aan het eind:
Je moet mee met die ademhaling van de eeuwigheid want als je dat niet doet, sta je erbuiten, dan leef je eigenlijk helemaal niet, dan zie je het leven alleen maar aan je voorbijstromen.
Het hoofdpersonage Frank is hier duidelijk geen Olaf meer in Schijngestalte (uit Winterhanden) en medeleven krijgt hier een veel krachtigere betekenis dan de titel initieel zou doen vermoeden.
June 22, 2015
Ik las de juichende column van Marja Pruis over dit boek; zij noemde het o.a. "een edelsteen, schitterend en hard" (https://www.groene.nl/artikel/marja-p...). En dat klopt helemaal. Compassie is een kleine maar hartverscheurend mooie (en pijnlijke) roman over een diep-tragische liefdesgeschiedenis waarover ik nog dagen na lezing liep na te denken. Vooral de flashback in het laatste hoofdstuk is van een ontroerende schoonheid.
January 15, 2016
Las ergens over dit boek dat het je halverwege doet kenteren - je denkt dat het een bepaalde kant opgaat en dan blijkt er iets heel anders op het spel te staan.
Wat ik ontzettend goed gedaan vond, is het verraderlijke en pijnlijke daarvan in dit boek. Het lijkt inderdaad te gaan over een zelfingenomen dandy met wie je weinig empathie kunt hebben. Laat maar vallen, denk je. Maar ergens in het verhaal breekt de vlam door de lampion en zie je dat onder de hoogmoed een echt mens te voorschijn komt.
Je kunt allerlei lezingen op dit boek loslaten. Het gaat over zelfbedrog, over hoe anderen jou beter kennen dan jij jezelf, of over internetdaten en alle haken en ogen die daaraan zitten. Maar wat het zo bijzonder maakt, is hoe je de hoofdpersoon ziet veranderen van iemand die denkt de liefde te begrijpen tot iemand die compleet aan die liefde onderdoor gaat.
Wat ik ontzettend goed gedaan vond, is het verraderlijke en pijnlijke daarvan in dit boek. Het lijkt inderdaad te gaan over een zelfingenomen dandy met wie je weinig empathie kunt hebben. Laat maar vallen, denk je. Maar ergens in het verhaal breekt de vlam door de lampion en zie je dat onder de hoogmoed een echt mens te voorschijn komt.
Je kunt allerlei lezingen op dit boek loslaten. Het gaat over zelfbedrog, over hoe anderen jou beter kennen dan jij jezelf, of over internetdaten en alle haken en ogen die daaraan zitten. Maar wat het zo bijzonder maakt, is hoe je de hoofdpersoon ziet veranderen van iemand die denkt de liefde te begrijpen tot iemand die compleet aan die liefde onderdoor gaat.
April 18, 2016
Een boek schrijven na 'Grip' dat minstens even goed is, is geen sinecure, maar Enter heeft het met verve gedaan. Over net geen 160 bladzijden smeert hij een relatie uit die tegelijk intiem, complex, verwarrend is. Hij strooit broodkruimels over een einde, wat hij tenslotte open houdt (of niet, daar ben ik zelf nog niet aan uit). Echt leesgroep-voer: niet te lang, heldere taal met knappe ideeën en personages en situaties die ambigu zijn zodat iedereen wel een uitgesproken mening over hen zal hebben. Meer van dit graag!
November 25, 2015
Lang geleden dat een roman me zo naar de strot greep. De flashback in het slot gaf me letterlijk een brok in de keel. Bovendien is het van de eerste tot de laatste pagina prachtig geschreven. Dit boek had de ECI Literatuurprijs moeten winnen.
April 25, 2018
De grootste zwakte van dit boek is dat het nergens naartoe gaat.
De grootste sterkte van dit boek is dat het nergens naartoe gaat.
Want, zoals het hoofdpersonage op het einde stelt, zo is het leven.
En uiteraard gebeurt er wel iéts in dit boek: het hoofdpersonage evolueert, en als lezer evolueer je zelf ook mee: van eerst lichtjes gedegouteerd door de arrogantie van het hoofdpersonage tot uiteindelijk meelevend met zijn grote probleem in deze liefdesrelatie. Knap hoe Stephan Enter hierin slaagt.
Getwijfeld tussen 3 en 4 sterren voor dit boek, maar uiteindelijk afgerond naar boven omdat de schrijver erin slaagt seksscènes neer te schrijven die realistisch en niet belachelijk aanvoelen. Dát is een talent.
De grootste sterkte van dit boek is dat het nergens naartoe gaat.
Want, zoals het hoofdpersonage op het einde stelt, zo is het leven.
En uiteraard gebeurt er wel iéts in dit boek: het hoofdpersonage evolueert, en als lezer evolueer je zelf ook mee: van eerst lichtjes gedegouteerd door de arrogantie van het hoofdpersonage tot uiteindelijk meelevend met zijn grote probleem in deze liefdesrelatie. Knap hoe Stephan Enter hierin slaagt.
Getwijfeld tussen 3 en 4 sterren voor dit boek, maar uiteindelijk afgerond naar boven omdat de schrijver erin slaagt seksscènes neer te schrijven die realistisch en niet belachelijk aanvoelen. Dát is een talent.
June 8, 2016
De spaarzame stilist Stephan Enter heeft zijn fans en won met zijn vorige boek, Grip, een vlotte coming-of-age-roman met leuke knipogen naar de grote literatuur, zelfs enkele prestigieuze prijzen. Zijn nieuwste roman is een lichtvoetige zedenschets over seks en relaties in de 21ste eeuw.
Frank is een veertiger die van relatie naar relatie fladdert en daarbij graag graait in de grote snoepjesdoos van het internetdaten. Zo ontmoet hij Jessica, een half-Duitse academica met krassen op haar ziel en op haar arm. Ze heeft nog nooit een vriendje gehad, maar het klikt wonderwel tussen de twee...tot ze voor het eerst seks hebben. Frank vindt haar naakt namelijk allesbehalve aantrekkelijk. Tja. De rest van de roman twijfelt hij er dan aan hoe lang hij de relatie nog moet rekken.
Ondanks het halfslachtige hipstergehalte (Zweedse series en gojibessen) draait deze seksuele komedie rond de behoorlijk puberale vraag of liefde kan zonder (goede) seks. Dit wordt verpakt in een flinterdun plotje, waarbij af en toe een boeiend neventhemaatje wordt aangeraakt zonder het echt uit te werken. Stilistisch is het degelijk vakwerk, maar niet meer. In de tenenkrommend finale zit de hoofdpersoon op een eiland "met open mond" naar de sterrenhemel te staren en beseft hij dat hij “nog nooit in leven zo gelukkig en zo ongelukkig tegelijkertijd” is geweest. Tja.
Frank is een veertiger die van relatie naar relatie fladdert en daarbij graag graait in de grote snoepjesdoos van het internetdaten. Zo ontmoet hij Jessica, een half-Duitse academica met krassen op haar ziel en op haar arm. Ze heeft nog nooit een vriendje gehad, maar het klikt wonderwel tussen de twee...tot ze voor het eerst seks hebben. Frank vindt haar naakt namelijk allesbehalve aantrekkelijk. Tja. De rest van de roman twijfelt hij er dan aan hoe lang hij de relatie nog moet rekken.
Ondanks het halfslachtige hipstergehalte (Zweedse series en gojibessen) draait deze seksuele komedie rond de behoorlijk puberale vraag of liefde kan zonder (goede) seks. Dit wordt verpakt in een flinterdun plotje, waarbij af en toe een boeiend neventhemaatje wordt aangeraakt zonder het echt uit te werken. Stilistisch is het degelijk vakwerk, maar niet meer. In de tenenkrommend finale zit de hoofdpersoon op een eiland "met open mond" naar de sterrenhemel te staren en beseft hij dat hij “nog nooit in leven zo gelukkig en zo ongelukkig tegelijkertijd” is geweest. Tja.
August 25, 2015
Bedrieglijk eenvoudig maar intussen diepgaand en wezenlijk. Ik lees alles van deze auteur en kan me helemaal vinden in de lof van Charlotte Mutsaers over deze roman. Wat knap bovendien om na Grip met zo'n totaal ander boek te komen. Kwam ook nog een stuk van Frits Abrahams in NRC tegen en beter kan ik het zelf niet zeggen: "In de handen van een minder goede schrijver had Compassie een klef melodrama kunnen worden, maar Enter heeft er, ook dankzij zijn nooit falende, indringende stijl, een klein meesterwerk van gemaakt met een bespiegelend slot dat van grote schoonheid is."
April 21, 2016
In één ruk uitgelezen. Complexloos verhaal dat ondanks de eenvoudige verhaallijn diep in de psychologie duikt. Net zoals in een compositie van Bach voelt het aan alsof er geen enkele zin teveel of te weinig in staat. Dat beschouw ik als een compliment. Een goed boek als introductie voor mensen die niet zo vaak of graag lezen met zeer herkenbare situatie en gevoelens. Voor mij een belangrijk criterium bij de beoordeling als lezersjury.
September 7, 2016
Zeer mooie karakterstudie van een ontluikende verliefdheid en de hindernissen op zoek naar geluk. Wat de stijl betreft, is Compassie meet 'plot-driven' dan zijn vorige 'Grip'. Het uitblijven van vaak lange uitweidingen en de gedachtegang van personages komt het boek te goede. Mooi evenwicht tussen contemplatie en verhaallijn.
January 15, 2016
Schitterend irritant, zelfingenomen hoofdpersonage. Mooie ontmaskering van iemand die wel denkt te weten hoe de wereld in elkaar zit, en in die ontmaskering zit, heel onopvallend, veel diepgang. Flashback aan het eind trekt een fraaie, ontroerende boog over het boek.
April 28, 2019
De hoofdpersoon Frank probeert via internetdating een vriendin te vinden. Juist wanneer hij het op wil geven omdat de vrouwen die hij ontmoet heeft absoluut niet aan zijn verwachtingen voldoen, ziet hij een profiel waarvan de foto hem zo aanspreekt dat hij contact zoekt. In eerste instantie reageert Jessica afwijzend maar ze ontmoeten elkaar toch en het klikt.
Ze ontmoeten elkaar een aantal keren en het wordt serieuzer. Juist wanneer de relatie intiemer wordt, komt Frank er achter dat er iets in haar verleden is waar hij moeilijk mee om kan gaan en er is nog iets dat hem parten speelt. Frank laaft zich ook aan haar warme vriendschappen en haar innige familiebanden, iets dat hij totaal niet in zijn eigen leven ervaart en voelt zich schuldig over het feit dat hij eigenlijk niet met de relatie verder wil. Dan neemt Jessica contact met hem op en laat hem iets weten dat de verhoudingen compleet verandert.
Het verhaal is geschreven vanuit Frank en we zien hem als een zelfbewuste man die erg van Jessica houdt maar enorm twijfelt over zijn gevoelens voor haar, met name door een aantal zaken die hij moeilijk vindt om mee om te gaan. Frank's houding is te begrijpen en het zorgde ervoor dat ik aan de ene kant sympathie voor hem kon voelen terwijl ik aan de andere kant juist weer een hekel aan hem begon te krijgen.
Jessica komt in eerste instantie kwetsbaar over maar vooral vanwege de manier waarop Frank haar ziet. Omdat wij door Frank's ogen kijken zien we vooral zijn intepretatie van haar persoonlijkheid. Dat heeft Stephan Enter knap gedaan.
De seks die in het boek voorkomt is functioneel en mooi, nuchter beschreven, op een manier die goed in het verhaal past.
Het is een boek die je over relaties laat nadenken. Het gaat over de verwachtingen die wij van anderen hebben, hoe wij vinden dat wij ons zelf in een relatie moeten gedragen, vooral in de aftastende fase en hoe een ander toch ongemerkt meer van ons ziet dan we zelf willen prijsgeven.
Een aanrader.
Ze ontmoeten elkaar een aantal keren en het wordt serieuzer. Juist wanneer de relatie intiemer wordt, komt Frank er achter dat er iets in haar verleden is waar hij moeilijk mee om kan gaan en er is nog iets dat hem parten speelt. Frank laaft zich ook aan haar warme vriendschappen en haar innige familiebanden, iets dat hij totaal niet in zijn eigen leven ervaart en voelt zich schuldig over het feit dat hij eigenlijk niet met de relatie verder wil. Dan neemt Jessica contact met hem op en laat hem iets weten dat de verhoudingen compleet verandert.
Het verhaal is geschreven vanuit Frank en we zien hem als een zelfbewuste man die erg van Jessica houdt maar enorm twijfelt over zijn gevoelens voor haar, met name door een aantal zaken die hij moeilijk vindt om mee om te gaan. Frank's houding is te begrijpen en het zorgde ervoor dat ik aan de ene kant sympathie voor hem kon voelen terwijl ik aan de andere kant juist weer een hekel aan hem begon te krijgen.
Jessica komt in eerste instantie kwetsbaar over maar vooral vanwege de manier waarop Frank haar ziet. Omdat wij door Frank's ogen kijken zien we vooral zijn intepretatie van haar persoonlijkheid. Dat heeft Stephan Enter knap gedaan.
De seks die in het boek voorkomt is functioneel en mooi, nuchter beschreven, op een manier die goed in het verhaal past.
Het is een boek die je over relaties laat nadenken. Het gaat over de verwachtingen die wij van anderen hebben, hoe wij vinden dat wij ons zelf in een relatie moeten gedragen, vooral in de aftastende fase en hoe een ander toch ongemerkt meer van ons ziet dan we zelf willen prijsgeven.
Een aanrader.
June 10, 2016
Erin springen, meegaan met de stroom, ook al weet je niet of je kunt zwemmen, jezelf loslaten en je leven aan dat van een ander verbinden, de hoofdpersoon van Compassie, Frank van Luijn, komt er achter dat hij niets liever wil dan dit, maar dat iets hem tegen houdt.
De fascinatie en de worsteling bij Frank, die daaruit voortkomen, vormen de kern van het verhaal.
Daarbij wordt niet alles voor de lezer ingevuld. Frank blijft voor de lezer op veel gebieden een raadsel. Indirect komen we wel iets te weten over zijn familie, wanneer hij in contact komt met de familie van zijn eerste, echte grote liefde, de Duitse Jessica, die hij leert kennen via internet. Wanneer de relatie met Jessica al een flink stuk op dreef is en hij aanwezig is bij haar promotie, leert hij haar familie kennen.
"Ik voel een belangstelling en een warmte die ik niet ken van mijn eigen familie."
Het lukt hem niet om zijn gebruikelijke terughoudendheid vast te houden. Dat komt door de, "haast naieve openheid van deze mensen. Die is zo overweldigend, dat ik alleen maar op een vergelijkbare manier, zonder reserves, kan reageren. Het is of mijn ziel uit de schaduw stapt en de zon op zich voelt schijnen."
Jessica en haar familie doen hem realiseren, dat hij tot dan toe niet werkelijk leefde. Hij kabbelde wat door het leven, hopte van relatie naar relatie, van bed naar bed, zonder dat hij zich werkelijk kon geven, kon verbinden. Op vakantie met haar op Texel, dicht bij de zee, een sterrenhemel boven zich, voelt hij "hoe de eeuwigheid knaagt aan onze korte leven, aan dat van alle mensen, die hier ooit de zee hebben gezien. De adem en het ritme van de golven zegt dat je mee moet in de stroom - je moet mee, je moet jezelf loslaten en je leven aan dat van een ander verbinden. Je moet mee met die ademhaling van de eeuwigheid want als je dat niet doet, sta je erbuiten, dan leef je eigenlijk helemaal niet, dan zie je het leven alleen maar aan je voorbijstromen."
De fascinatie en de worsteling bij Frank, die daaruit voortkomen, vormen de kern van het verhaal.
Daarbij wordt niet alles voor de lezer ingevuld. Frank blijft voor de lezer op veel gebieden een raadsel. Indirect komen we wel iets te weten over zijn familie, wanneer hij in contact komt met de familie van zijn eerste, echte grote liefde, de Duitse Jessica, die hij leert kennen via internet. Wanneer de relatie met Jessica al een flink stuk op dreef is en hij aanwezig is bij haar promotie, leert hij haar familie kennen.
"Ik voel een belangstelling en een warmte die ik niet ken van mijn eigen familie."
Het lukt hem niet om zijn gebruikelijke terughoudendheid vast te houden. Dat komt door de, "haast naieve openheid van deze mensen. Die is zo overweldigend, dat ik alleen maar op een vergelijkbare manier, zonder reserves, kan reageren. Het is of mijn ziel uit de schaduw stapt en de zon op zich voelt schijnen."
Jessica en haar familie doen hem realiseren, dat hij tot dan toe niet werkelijk leefde. Hij kabbelde wat door het leven, hopte van relatie naar relatie, van bed naar bed, zonder dat hij zich werkelijk kon geven, kon verbinden. Op vakantie met haar op Texel, dicht bij de zee, een sterrenhemel boven zich, voelt hij "hoe de eeuwigheid knaagt aan onze korte leven, aan dat van alle mensen, die hier ooit de zee hebben gezien. De adem en het ritme van de golven zegt dat je mee moet in de stroom - je moet mee, je moet jezelf loslaten en je leven aan dat van een ander verbinden. Je moet mee met die ademhaling van de eeuwigheid want als je dat niet doet, sta je erbuiten, dan leef je eigenlijk helemaal niet, dan zie je het leven alleen maar aan je voorbijstromen."
May 21, 2015
Een recensie in De Groene Amsterdammer maakte me nieuwsgierig. En nog geen 12 uur later met een nachtje slapen tussendoor later was het uit. Zo opgezogen in het verhaal, heel beeldend geschreven met een thema dat we ook bezig houdt: de zoektocht naar een partner via het internet. Een boek over halve waarheden en halve leugens. Over de vraag hoe je nu zo'n zoektocht aanpakt. Over de twijfel die er in sluipt. Het hoofdpersonage Frank, vraagt zich al heel snel of wanneer en hoe hij de stekker uit de relatie met Jessica.
Een citaat: "Na de promotie, heb ik met mezelf afgesproken. Want hoe dieper ik in haar leven kom, hoe meer onze levens zich met elkaar vervlechten, des te pijnlijker zal het zijn als ik me daaruit weer losscheur. Dus - morgenochtend? Overmorgen? Volgende week? Maar niets in mij is daar nu am mee bezig, met de concrete uitvoering ervan. Want hoe ga ik dat eigenlijk precies aanpakken, wat zeg ik haar precies?"
Tja, het einde is verrassend... Een aanrader!
Een citaat: "Na de promotie, heb ik met mezelf afgesproken. Want hoe dieper ik in haar leven kom, hoe meer onze levens zich met elkaar vervlechten, des te pijnlijker zal het zijn als ik me daaruit weer losscheur. Dus - morgenochtend? Overmorgen? Volgende week? Maar niets in mij is daar nu am mee bezig, met de concrete uitvoering ervan. Want hoe ga ik dat eigenlijk precies aanpakken, wat zeg ik haar precies?"
Tja, het einde is verrassend... Een aanrader!
May 23, 2016
Heerlijk mooi geschreven pleidooi voor de verliefheid, als je't mij vraagt. De auteur brengt dat zalige gevoel van door het leven te vliegen alsof er maar één andere bestaat, schitterend in beeld aan de hand van een in het begin behoorlijk skeptisch hoofdpersonage.
Het is bijna jammer dat het boek niet stopt op pagina 100, en er toch aandacht is voor kinks in de kabel en de complexiteiten die opduiken als die verliefdheid een relatie wordt... (al voegt dat natuurlijk diepgang toe aan het mooie verhaal)
Grootste minpunt: je (of ik toch) zit een half boek inwendig te roepen "Maar spreek nu toch eens met elkaar!", dat zou zoooo veel ellende voorkomen... toch een lichte frustratie dus (maar is dat in realiteit ook niet zo?).
(gelezen voor de Fintro Literatuurprijs lezersjury 2016)
Het is bijna jammer dat het boek niet stopt op pagina 100, en er toch aandacht is voor kinks in de kabel en de complexiteiten die opduiken als die verliefdheid een relatie wordt... (al voegt dat natuurlijk diepgang toe aan het mooie verhaal)
Grootste minpunt: je (of ik toch) zit een half boek inwendig te roepen "Maar spreek nu toch eens met elkaar!", dat zou zoooo veel ellende voorkomen... toch een lichte frustratie dus (maar is dat in realiteit ook niet zo?).
(gelezen voor de Fintro Literatuurprijs lezersjury 2016)
April 27, 2018
Op basis van de eerste twintig pagina's het boek bijna terzijde geschoven, wat een arrogante en (ondanks zichzelf) oppervlakkige oetlul die Frank! Gelukkig doorgezet, wat een roman. Toch bijzonder hoe het leven van twee mensen op het eerste gezicht in elkaar lijken te grijpen, in elkaar lijken te vervloeien - maar uiteindelijk nooit écht samen blijken te zijn geweest...
Zoals ook al eerder opgemerkt: de seksscènes zijn goed het verhaal ingeschreven. Geen "nou, hier komt het!", maar gewoon in de golven in het plot.
Zoals ook al eerder opgemerkt: de seksscènes zijn goed het verhaal ingeschreven. Geen "nou, hier komt het!", maar gewoon in de golven in het plot.
May 2, 2016
Het boek met de perfecte titel. De vraag die bij mij bleef nazinderen was vooral met wie ik nu precies compassie moet hebben. Jessica? Frank? De liefde? Mezelf? De mensheid?
Schoonheid en pijn liggen op een duimbreed afstand naar elkaar te loensen in dit boek. Ik weet zeker dat ik het nog eens ga lezen, ooit. Als ik opnieuw compassie wil voelen...
Schoonheid en pijn liggen op een duimbreed afstand naar elkaar te loensen in dit boek. Ik weet zeker dat ik het nog eens ga lezen, ooit. Als ik opnieuw compassie wil voelen...
August 9, 2015
Nog nooit zoiets gelezen. Dat is eigenlijk raar, want ik ken zo drie, vier mensen in mijn omgeving die een vergelijkbaar drama hebben meegemaakt. Ontzettend pijnlijk en grappig tegelijk. Prachtig geschreven boek.
January 24, 2023
Eindelijk een Nederlandse schrijver die seks functioneel en terloops in zijn verhaal verwerkt. Hulde.
Qua observaties, innerlijke dialogen en metaforen een ongelooflijk rijk boek. Jammer dat het plot en met name de spanningsboog dit niveau niet halen.
Qua observaties, innerlijke dialogen en metaforen een ongelooflijk rijk boek. Jammer dat het plot en met name de spanningsboog dit niveau niet halen.
April 2, 2016
Ik heb compassie met mezelf na het lezen van dit boek. Ik werd mee verliefd, verbaasd en verdwaasd achtergelaten. Ik voel me leger dan de hoofdpersoon. Niet alleen hij is veranderd, maar je verandert stiekem een beetje mee. Op naar Grip!
December 31, 2017
Diepgaand, stijlvol, raadselachtig. 'Je moet mee met die ademhaling van de eeuwigheid want als je dat niet doet, sta je erbuiten, dan leef je eigenlijk helemaal niet, dan zie je het leven alleen maar aan je voorbijstromen'.
September 30, 2016
Een zeer sterk en compact boek. Een absolute aanrader!
August 30, 2016
Flawless. Qua stijl voor mij het mooiste boek sinds tijden.
June 1, 2016
Het boek dat mijn stem kreeg voor de lezersprijs van de Fintro-literatuurprijs.
May 30, 2024
Dit is een liefdesverhaal, waarin de verteller, de ik-persoon, zijn voor Jessica opgevatte liefde observeert en beredeneert. Liefde, remmingen en bindingsangst strijden om boven te komen. Stephan Enter heeft er opnieuw prachtige taal voor gevonden om een en ander tot uitdrukking te brengen. JM
January 31, 2024
Dit boek bleek nog ongelezen op mijn e-reader te staan.
Zonder de korte inhoud of de flaptekst gelezen te hebben, begon ik er aan.
Onbevangen dus, want de laatste tijd was me opgevallen dat flapteksten vaak veel te veel verklappen.
"Grip" van Enter heb ik enkele jaren geleden gelezen. Ik herinner me dat ik dat goed vond.
Nu dus "Compassie".
In de helft van het boek gekomen, heb ik me afgevraagd of het zin had om er nog verder mijn tijd in te steken.
Toch maar eens wat recensies opgezocht.
Heel wat lezers vinden dit boek stilistisch "erg goed" tot "geweldig".
Ik niet.
En de inhoud?
Pfff. Wat een onsympathiek hoofdpersonage.
Hij voelt zich heel erg aangetrokken tot Jessica. Het klikt ontzettend goed tussen hen.
Zo'n zielsverwant zal hij nooit meer vinden, weet hij. Maar! Er is een maar! Een groot probleem! Hij vindt haar lichaam niet aantrekkelijk.
En dan gaat hij vergelijken met al de liefjes die hij al gehad heeft. Uitgebreid passeren ze de revue. De meeste vrouwen verveelden hem snel, terwijl het met hen op seksueel vlak juist wel goed ging.
Wat moet hij nu doen?
Ondanks het feit dat zij hem niet opwindt, hebben ze wel veel seks. Hij krijgt ook veel orgasmes. Maar zij niet. Nooit. Hij likt en likt, aan haar schaamlippen, tot zijn tong helemaal gevoelloos wordt, maar... zij komt niet klaar.
Ik heb het helemaal uit gelezen, omdat in sommige recensies stond dat het einde echt goed was.
Maar het bleef even vervelend, tot de laatste zin.
Zware tegenvaller.
Zonder de korte inhoud of de flaptekst gelezen te hebben, begon ik er aan.
Onbevangen dus, want de laatste tijd was me opgevallen dat flapteksten vaak veel te veel verklappen.
"Grip" van Enter heb ik enkele jaren geleden gelezen. Ik herinner me dat ik dat goed vond.
Nu dus "Compassie".
In de helft van het boek gekomen, heb ik me afgevraagd of het zin had om er nog verder mijn tijd in te steken.
Toch maar eens wat recensies opgezocht.
Heel wat lezers vinden dit boek stilistisch "erg goed" tot "geweldig".
Ik niet.
En de inhoud?
Pfff. Wat een onsympathiek hoofdpersonage.
Hij voelt zich heel erg aangetrokken tot Jessica. Het klikt ontzettend goed tussen hen.
Zo'n zielsverwant zal hij nooit meer vinden, weet hij. Maar! Er is een maar! Een groot probleem! Hij vindt haar lichaam niet aantrekkelijk.
En dan gaat hij vergelijken met al de liefjes die hij al gehad heeft. Uitgebreid passeren ze de revue. De meeste vrouwen verveelden hem snel, terwijl het met hen op seksueel vlak juist wel goed ging.
Wat moet hij nu doen?
Ondanks het feit dat zij hem niet opwindt, hebben ze wel veel seks. Hij krijgt ook veel orgasmes. Maar zij niet. Nooit. Hij likt en likt, aan haar schaamlippen, tot zijn tong helemaal gevoelloos wordt, maar... zij komt niet klaar.
Ik heb het helemaal uit gelezen, omdat in sommige recensies stond dat het einde echt goed was.
Maar het bleef even vervelend, tot de laatste zin.
Zware tegenvaller.
August 4, 2016
Een van de boeken uit mijn gewonnen Radio 1-pakket en eveneens een van de nominaties van de fintro literatuurprijs. Het was geen boek met spectaculaire, overweldigende thema's, maar ging over een gewoon leven met menselijke gevoelens en overpeinzingen.
Hoofdrolspeler Frank ontmoet zijn droomvrouw via het internet maar voelt zich lichamelijk niet tot haar aangetrokken. Jessica, een pittige dame kampt met depressieve gedachten.
Het verhaal is heel gewoon en tegelijk erg diepgaand. Zo nu en dan krijg je een vrij gedetailleerde beschrijving van een seksueel liefdesspel, al dan niet met orgasme. Maar daar moet de moderne geëmancipeerde mens maar tegen kunnen. :-P
Hoofdrolspeler Frank ontmoet zijn droomvrouw via het internet maar voelt zich lichamelijk niet tot haar aangetrokken. Jessica, een pittige dame kampt met depressieve gedachten.
Het verhaal is heel gewoon en tegelijk erg diepgaand. Zo nu en dan krijg je een vrij gedetailleerde beschrijving van een seksueel liefdesspel, al dan niet met orgasme. Maar daar moet de moderne geëmancipeerde mens maar tegen kunnen. :-P
February 19, 2025
? Ik was benieuwd naar een boek van deze auteur..
🤔Mooi geschreven boek. Het laatste hoofdstuk valt uit de toon... dat sprak me niet aan, maar de rest van het boek was boeiend om te lezen.
=> Ik heb vanuit mijn leeskring Leiderdorp het boek Pastorale gekregen, die ga ik waarschijnlijk volgend jaar lezen.
MW 19/4/21
Grip ligt al lang in mijn boekenkast, misschien komt hij dit jaar aan de beurt ;-)
MW19/2/25
🤔Mooi geschreven boek. Het laatste hoofdstuk valt uit de toon... dat sprak me niet aan, maar de rest van het boek was boeiend om te lezen.
=> Ik heb vanuit mijn leeskring Leiderdorp het boek Pastorale gekregen, die ga ik waarschijnlijk volgend jaar lezen.
MW 19/4/21
Grip ligt al lang in mijn boekenkast, misschien komt hij dit jaar aan de beurt ;-)
MW19/2/25
June 7, 2017
Eerlijk, ik had uitgezien naar dit boek en toen ik er eindelijk in begon haakte ik bijna op de eerste bladzijde af, wat zeg ik, regel 4 door een misplaatst woordje "kortom".
Gelukkig werd het boek na de eerste pagina's alleen maar beter. Kundig, knap, meeslepend in de oorspronkelijke zin des woords.
Denk ik dat een man, een mens, zo bewust nadenkt als de hoofdpersoon? Nee, ik betwijfel het. Geloof ik het desondanks? Helemaal.
Dat is goede fictie.
Gelukkig werd het boek na de eerste pagina's alleen maar beter. Kundig, knap, meeslepend in de oorspronkelijke zin des woords.
Denk ik dat een man, een mens, zo bewust nadenkt als de hoofdpersoon? Nee, ik betwijfel het. Geloof ik het desondanks? Helemaal.
Dat is goede fictie.
Displaying 1 - 30 of 86 reviews