Jump to ratings and reviews
Rate this book

مغالطات

Rate this book
مغالطه، شكل‏هايى از استدلال است كه نتيجه آن، تابع مقدمه يا مقدمه‏هايش نيست. به عبارت ديگر، مغالطه، قياسِ فاسدى است كه به نتيجه صحيحى نينجامد. حدود پانصد سال قبل از ميلاد مسيح، سوفسطاييان چنين شيوه نادرستى را درانداختند و سقراط و افلاطون و به ويژه ارسطو، با آنان به مقابله برخاستند. به تدريج، شكل‏هاى ديگرى از مغالطه به وجود آمد، به طورى كه اكنون قياس مغالطه، بيشتر از قياس صحيح در كلمات متفلسفان وجود دارد، از همين رو، شناخت انواع مغالطه، ضرورى است. كتاب حاضر نيز به همين انگيزه نگاشته شده و انواع مغالطه‏ها را به تفصيل و با ذكر شواهد و مثال‏ها آورده است.

378 pages, Paperback

First published January 1, 2001

25 people are currently reading
439 people want to read

About the author

علی اصغر خندان

2 books14 followers

Ratings & Reviews

What do you think?
Rate this book

Friends & Following

Create a free account to discover what your friends think of this book!

Community Reviews

5 stars
40 (29%)
4 stars
52 (38%)
3 stars
30 (22%)
2 stars
7 (5%)
1 star
5 (3%)
Displaying 1 - 19 of 19 reviews
Profile Image for فؤاد.
1,127 reviews2,359 followers
April 25, 2017
ابن رشد در تعریف مغالطه می گوید: "همان طور که برخی مردم واقعاً عابد هستند و برخی به ظاهر عابد، همان طور که برخی از طلا و نقره ها واقعی هستند و برخی تقلبی، همچنین برخی استدلال ها نیز واقعاً استدلالند و بعضی به ظاهر استدلال هستند و در واقع، اشتباهند. به این استدلال ها، مغالطه می گوییم." (از متن کتاب)

مغالطه و شناخت اون و راه هاى تشخيصش، توى علم منطق ازش بحث مى شه. ولی كتاب مغالطات آقاى على اصغر خندان، به زيبايى به بحث انواع مغالطه ها پرداخته، به طورى كه كسى كه منطق نخونده باشه هم كاملاً متوجه مى شه.

اگه اهل بحث و مناظره كردنيد (معمولاً توی بحث ها طرفین زیاد از مغالطه استفاده میکنن)، يا اهل خوندن مطالب رسانه ها و... هستيد (رسانه ها هم زیاد از مغالطه استفاده میکنن)، يا حتی اگه اهل هيچ كدوم نيستيد (توی زندگی روزمره هم زیاد از مغالطه استفاده میشه)، توصيه مى كنم اين كتاب رو حتماً بخونيد.

"لذت كتابخونى، لذت كتابخونى" كه مى گن، با خوندن اين كتاب احساسش مى كنيد واقعاً.
Profile Image for Navid.
117 reviews96 followers
November 24, 2023
خواندن کتابی درباره‌ی مغالطه اصلاً به چه دردی می‌خورد؟
می‌شود گفت خواندن چنین کتاب‌هایی حداقل سه فایده دارد.
فایده‌ی اول که شیطنت‌آمیزترین فایده هم هست این است که اگر اهل بحث و گفتگو هستید، بتوانید مغلطه کنید و اگر حریفتان تسلطِ شما را در بحث نداشته باشد در هر بحثی پیروز شوید. چنین کاری همان رویکردی است که آرتور شوپنهاور در کتاب «هنر همیشه بر حق بودن» در پیش گرفته‌است و به شما یاد می‌دهد که چگونه بحث کنید تا برنده شوید.
فایده‌ی دوم که کمتر شیطنت‌آمیز است این است که در بحث بتوانید مچ حریف را وقتی مغلطه می‌کند بگیرید.
البته گاهی از این فایده نیز سوءاستفاده می‌شود و در هر بحثی که پیش می‌آید، یک طرف بحث با گفتن این که «تو داری مغلطه می‌کنی» خودش را پیروز نشان می‌دهد و این خودش می‌تواند یک نوع مغالطه باشد(مغالطه‌ی «این که مغالطه است»)
نویسنده‌ی این کتاب یعنی آقای علی اصغر خندان هم به این موضوع آگاه است و در مقدمه به آن اشاره می‌کند:
طبیعتا شخص پس از مطالعه‌ی کتاب اگر خطا و لغزشی در سخن دیگری یافت، چنین به ذهنش تبادر می‌کند که این خطا مصداق فلان مغالطه است، اما نکته‌ی مهم این است که در چنین شرایطی، در نقد نوشتار و به ویژه در گفتار و نقد شفاهی به هنگام اعتراض و نقادی، هرگز نباید از لفظ «مغالطه» استفاده کرد؛ یعنی نباید به مخاطب گفت که شما مغالطه می‌کنید، یا فلان حرف شما مغلطه و سفسطه است و یا شما مرتکب فلان مغالطه شده‌اید، بلکه باید با بیان مستدل نشان داد که در کدام بخش از سخن او لغزش وجود دارد. علت این امر آن است که استفاده از کلمه‌ی «مغالطه» دارای بار ارزشی بوده و به کار بردن آن به هنگام نقد موجب می‌شود شخص بدون اینکه وجه خطا بودن سخن مخاطب را بیان کند، او را متهم کرده و مدعایش را مردود جلوه دهد.

اما باید گفت هیچ یک از دو فایده‌ای که گفتم اهمیت چندانی ندارد. مهمترین فایده‌ی خواندن چنین کتاب‌هایی از نظر من تقویت تفکر انتقادی است. در دنیایی که هر لحظه توسط انبوه اطلاعات و رسانه‌های مختلف بمباران می‌شویم، تقویت تفکر انتقادی مسئله‌ای است که به نظر من باید در مدارس به کودکان آموزش داد تا به تحلیل بهتر مسائل به آن‌ها کمک کند.
و یاد گرفتن مغالطات یکی از زیرشاخه‌های مهم تقویت تفکر انتقادی است.
حالا چرا این کتاب؟
در شرایطی که علوم انسانی در کشور ما وضعیت وخیمی دارد، تالیف چنین کتاب‌هایی را باید به فال نیک گرفت. اگرچه کتاب اقتباس‌هایی هم از منابع خارجی دارد، ولی هم دسته‌بندی جامعی دارد و هم نویسنده با توجه به تسلط نسبی‌اش روی مبحث، از مثال‌های بومی و آشنای زیادی استفاده کرده است. این مثال‌های بومی به نظر من بزرگترین نقطه‌ی قوت کتاب هستند که آن را از کتاب‌های ترجمه شده در این حوزه متمایز می‌کنند.
کتاب دسته‌بندی جامع و مناسبی برای مغالطات دارد، به زبانی ساده و روان نوشته شده، از تصاویر و کاریکاتورهای جالب و متناسب با موضوع استفاده کرده است و در پایانِ هر فصل تعدادی تمرین برای آموزش بهتر مطالب هر فصل وجود دارد.
چطور کتابی را که می‌توانست عالی باشد با ایدئولوژی خراب کنیم و از خواننده دو ستاره کمتر بگیریم؟
با توجه به خاستگاه مذهبی نویسنده‌ی کتاب، بعضی از مطالب و مثال‌های کتاب نتیجه‌ی همین خاستگاه مذهبی و دیدگاه سیاسی اوست که باعث می‌شود این مثال‌ها، بیشتر از جنبه‌ی خاصی به مغالطات نگاه کنند و این مسئله در مورد کتابی در این حوزه که قاعدتاً باید بی‌طرفیِ خود را حفظ کند، برای خواننده آزار دهنده است. گاهی نویسنده چنان درگیر ایدئولوژی مورد نظر خود شده که بعضی از استدلال‌هایش، خود به مغالطه نزدیک شده‌اند! بعضی از مثال‌ها نیز کمی مبهم هستند.
اگرچه استفاده از مغالطات در همه‌ی رسانه‌های دنیا شیوع دارد، ولی ما خودمان در تولید مغالطه خودکفا هستیم و مسئولین و مطبوعات کشور از معادن نامحدود تولید مغالطه در سطوح بین‌المللی هستند و حیف است از این ظرفیتِ داخلی استفاده نشود!
بعد از خواندن کتاب به این فکر می‌کردم که استفاده‌ی بیشتر از مغالطه‌های مسئولین، رسانه‌ها و مطبوعات در قالب یک کتاب بومی چقدر می‌توانست کیفیت کتاب را بالاتر ببرد و آن را تبدیل به یک کتاب درجه‌ یک کند.

در آینده چند کتاب ترجمه شده در مورد مغالطه نیز خواهم خواند و معرفی خواهم کرد.
Profile Image for Ali Momeni.
72 reviews15 followers
October 4, 2018
اهمیت خوندن این کتاب و آشنایی با مغالطه های مختلف برای کسی که سعی می کنه مستدل و معتبر وعلمی با پدیده های این دنیا رو به رو بشه بر کسی پوشیده نیست.
قبلا یه نگاهی به کتاب انداخته بودم ولی این بار دقیق تر خوندمش و تو 45صفحه خلاصش کردم که فک کنم خلاصه ی بدی از کار در نیومد.
این یه ستاره رو برای این کم کردم که به نظرم بعضی جاها مغالطه های مختلف هم پوشانی داشتن و تو برخی مثالا هم جهت گیری اعتقادی مولف مشخص بود اما این کتاب به قدری خوب و حرفه ای تالیف شده که اشکالات ریزش به راحتی قابل چشم پوشیه و احتمالا در نوع خودش بهترین بازاره.مرسی آقای خندان
Profile Image for Vahid.
357 reviews30 followers
October 22, 2019
کتاب خوب و مفیدیه که با زبانی ساده و همه فهم انواع مغالطه رو توضیح داده.
اهمیت خوندن این کتاب در دنیای غلط انداز ما بر هیچ جویای حقیقتی پوشیده نیست.
باشد که روزی مغالطه در جهان برافتد.( آیا این آرزویی محال نیست؟)
Profile Image for محمدرضا ملایی.
80 reviews17 followers
January 19, 2014
یک تمرین بسیار کاربردی , روان , ساده و به روز برای جلوگیری از خطای در فکر و کمک به فریب نخوردن و کشف مغالطات

برای تمام کسانی که به دنبال تشخیص حق و باطل هستند توصیه می شود
Profile Image for Elham.
52 reviews29 followers
January 11, 2019
بخاطر علاقه ام به ریاضیات و منطق و تشخیص استدلال های نادرست رفتم سمت این کتاب. اولین کتابی بود که در این موضوعات خوندم. متن و بیان ساده و خوبی داره و به نظرم اصلا تخصصی نیست که کسی نتونه متوجه بشه، معمولا خوندن و فهم کتاب آسونه اما تشخیص مغالطه ها توی دنیای واقعی میتونه خیلی سخت باشه و تمرین و ممارست زیادی میخواد و مشخص بود خود نویسنده به این مغالطه ها هنوز احاطه کاملی پیدا نکرده یا نمیخواد گاهی اوقات مغالطات در بعضی منابع مثل قرآن رو قبول کنه. ولی خب قبول دارم که عملی کردن همه این ها میتونه سخت باشه و خودم بارها وقتی داشتم این کتاب رو میخوندم به یاد حرف های گمراه کننده و استدلالات اشتباهم افتادم و راه زیادی دارم.
آدم وقتی این جور کتاب ها رو میخونه یجورایی میترسه حرف بزنه و حتی نسبتبه حرف های بقیه به شدت حساس میشه و میتونه سخت باشه ولی چیزهای ناشناخته اند که ترسناک اند و کم کم با شناختن و تسلط پیدا کردن به این موضوعات میتونیم از استدلال های نادرست و حرف های گمراه کننده دوری کنیم.

آخر هر فصل هم چند تا سوال و تمرین هست و بعد از خوندن فصل میتونیم خودمون رو کمی آزمایش کنیم و جالب بود.
از اون کتاب هاست که خلاصه کردنش مفید خواهد بود و من متاسفانه این کار رو نکردم اما اگه شما خواستید بخونیدش حتما از اول خلاصه برداری کنید.

ولی حتما کتاب های بهتر و قوی تری در این زمینه هست که مشتاقم باهاشون آشنا بشم و بخونم اما این کتاب برای شروع خوب بود :)
Profile Image for HamidTheMentor.
36 reviews
January 17, 2020
برای آشنایی با انواع مغلطه خوبه؛ اما اینکه هر مغلطه رو چطور باید پاسخ داد و باهاش برخورد کرد رو خیلی کم بهش پرداخته، که به نظرم این مورد هم خیلی مهمه

بعد از خوندن این کتاب متوجه میشین که چقدر از مباحثات روزمره و غیر روزمره ما حاوی مقادیر زیادی مغلطه هست

تفاوت مغلطه با سفسطه: اگر مغلطه تعمدا انجام بشه بهش میگن سفسطه در غیر اینصورت مغلطه هست
Profile Image for Mahshid Naderi.
199 reviews26 followers
December 23, 2017
کتاب با تعریف مغالطه شروع میشه و با دسته بندی انواع مغالطات ادامه پیدا میکنه. همینطور سعی شده با کاریکاتورهایی مطلب بیان شه که شخصا هیچ اثرگذاری توی کاریکاتورهای کشیده شده نمیبینم، اگر از کتاب حذف شن چیزی از دست نمیره. نویسنده توی مقدمه کتاب نوشته که این کتاب ترجمه ��ست ولی چون خودش دسته بندی هایی بهش اضافه کرده و مثالهاش رو از حدود ۶۰ مثال به حدود ۱۰۰ مثال رسونده به خودش حق تالیف میده. بنظرم اگه ایشون فقط ترجمه میکردن و چیزی به کتاب اضافه نمیکردن کتاب رو بیشتر میپسندیدم( البته من کتاب اصلی رو نخوندم و احتمالا دوستانی که این ریویو رو میخونن سریع برچسب مغالطه کردن بهم میچسبونن :) اما حقیقت اینه که بنظر من خیلی از دسته بندی ها رو میشد تجمیع کرد توی یه دسته، بدون اینکه به اصل مطلب خدشه ای وارد شه.)
از طرفی مثالهای سیاسی_مذهبی که توی کتاب زده شده بود و نویسنده به زعم خودش کتاب رو بومی سازی کرده بود رو دوست نداشتم. نظر شخصیم اینه که نویسنده با هر عقیده ای باید تلاش کنه بی طرف بمونه و فکر کردن رو به خواننده واگذار کنه و کتابهایی که نویسندشون سعی میکنن بجای خواننده فکر کنن، توی هر زمینه ای که باشه رو دوست ندارم، حقیقت اینه که اگر قول نداده بودم این کتابو بخونم، هیچوقت کامل نمی خوندمش و کنار میذاشتم. البته نکات مثبت هم داشت، یاد گرفتم چطوری میشه جنبه های مختلف یه قضیه رو دید و سیاه رو سفید جلوه داد :)) ولی اگر امتیازهای خوب کاربرا به این کتاب نبود و تو روشون خجالت نمیکشیدم، شاید یه ستاره هم براش زیاد میدیدم :)))
در کل فکر نکنم کتابی باشه که بچه هایی که رشته های فنی_مهندسی رو گذروندن بپسندن چون ما خیلی از مغالطه هایی که نام بردن رو به زبان ریاضی بلدیم و برامون تکرار زیاد داشت.
Profile Image for Mohammad yusuf.
5 reviews1 follower
January 16, 2019
کتاب خوبی بود با حجم مناسب که البته حتما میشه خلاصه‌اش کرد. البته فکر می‌کنم بعد از ۱۶-۱۷ چاپ دیگه موقع ویرایشش هست! محتواش اشتباهاتی داره. مثلا گاهی از تعریف مغالطه خارج شده و چیزایی رو مغالطه دونسته که اصلا ربطی به اندیشه و بیان اندیشه نداره مثل مواردی در مورد حسادت و کبر و... .
همچنین مثالهاش خیلی قابل خدشه‌اند.
یا یه جاهایی مواردی بین چند مغالطه مشترکن.
یا تباین بین اقسام مغالطه رعایت نشده مثلا یکی از زیر مجموعه های مغالطه مصادره به مطلوب (حذف بخشی از قیاس) دقیقا همون مغالطه حذف مضمره !
این چیزا تو کتاب نیاز به ویرایش داره‌. امیدوارم اصلاح بشه.
Profile Image for سعید ابوالحسنی‌نژاد.
17 reviews8 followers
March 4, 2021
با بچه‌های دانشجو یه بار دیگه متن‌خوانی کردم این کتاب رو. به واسطه تجربه نویسنده و روش نوشتن کتاب و همچنین بابت خلاقیت در دسته بندی و فهرست‌بندی که بر اساس موقعیت‌های بروز مغالطه بود؛ واقعا نو و کاربردی بود.
اینکه از متون مختلف اصلی و تجربه‌ها و آیات و مثال‌های روزمره استفاده شده به فهم مطالب کمک بسزایی شده.
خیلی از مغالطه‌ها البته قابلیت ادغام یا اصلاً بیان نشدن داشت!
ولی از کتاب‌های مختلفی که در این موضوع خوندم بهتر بود، حتا به نظرم بهتر از «هنر شفاف اندیشیدن».
در کل پیشنهاد می‌کنم بخونید کتاب رو، چرا که میفهمید منطق در کاربرد‌چقدر مهم است و جزو کتاب‌هایی است که بنظرم باید همه‌مون بخونیم.
بعد از خوندن این کتابه که مراودات بهتر و راحت‌تر و رساتری خواهیم داشت و می‌فهمیم چقدر راحت در گفتار و درک ارتباطی ضعف داریم!
2 reviews
May 23, 2012
کتاب با تاریخ منطق و فلسفه شروع می شه و فصلهای بعدی به طبقه بندی و بحث در مورد مغالطات و کجروی های ذهنی انسان تعلق داره. با کاریکاتور های مختلف سعی شده که مطلب روشنتر بشه. کتاب، در اصل مربوط به دروس منطق حوزوی هست، اما برای علاقه مندان به منطق و فلسفه بسیار جذاب میتونه باشه.
Profile Image for Mohammad.
35 reviews2 followers
May 3, 2019
کتاب خوبیه و برای پرهیز از اشتباه حداقل در تفکرات خودمون لازمه!
اما اندکی به تسلط و دونستن معنای واژها و اصطلاحات فلسفی و منطقی برای درک کامل و درست کتاب لازمه
63 reviews1 follower
September 13, 2023
نویسنده در پی توصیف مفهوم مغالطه و معرفی انواع مغالطه است. علی‌اصغر خندان در مقدمه کتاب به تعریف و تاریخچه مغالطه می‌پردازد و سپس انواع مغالطات را با دسته‌بندی مبتنی بر کاربرد و به کمک مثال‌های مختلف معرفی می‌کند.

فصلهای این کتاب عبارت‌اند از: تبیین‌های مغالطی، ادعای بدون استدلال، مغالطات مقام نقد، مغالطات مقام دفاع و مغالطه در استدلال (شامل مغالطات صوری، مغالطات ناشی از پیش‌فرض نادرست و مغالطات ربطی).

در هر فصل، مغالطات زیرمجموعه هر نوع به‌تفصیل و همراه مثال شرح داده شده است.

هرچند نویسنده برای معرفی و تشریح انواع مغالطات تلاش کرده است، در بخشهایی از کتاب، به‌ویژه در مثال‌های مرتبط با گرایش دینی نویسنده، نشانه‌هایی از تعصب مذهبی دیده می‌شود.

مطالعه کتاب احتمالاً برای علاقه‌مندان به تفکر منطقی و انتقادی و پژوهشگران علوم انسانی سودمند خواهد بود.

✂️ گزیده‌ای از کتاب:
«مسموم کردن چاه»، به‌عنوان یک مغالطه، چنین است که کسی ادعایی کند و برای جلوگیری از اعتراض و مخالفت دیگران، صفت مذمومی را به مخالفان آن ادعا نسبت دهد و به این ترتیب، همه آنها را قبل از این که سخنی گفته باشند، در جای خود بنشاند؛ زیرا اگر کسی بخواهد سخنی در اعتراض به گوینده مطرح کند، گویا خود را به‌عنوان مصداقی برای آن صفت مذموم معرفی کرده است.

[مثال] هرکسی به‌جز افراد بی‌هنر و مخالفان رشد فرهنگی قبول دارد که در کشور ما بودجه کمی به فعالیت‌های هنری اختصاص می‌یابد.

📌 این مرور مبتنی بر نظر «شخصی» مرورنویس است.
Profile Image for Hossein Saberi.
19 reviews1 follower
August 1, 2022
به نظرم میشه مغالطات رو تا حدود هفتاد درصد از این کتاب یاد گرفت اما چند ایراد عمده به این کتاب وارده:
۱. برخی از مغالطات رو اضافه کرده که در سایر منابع نیست و نمیشه اسمشون رو مغالطه گذاشت
۲. نویسنده سعی کرده افکار خودش رو در غالب مثال نمایش بده
۳. در متن همین کتاب هم با کمی دقت میتوان مغالطات عدیده‌ای رو پیدا کرد
۴. کتاب میتونست خیلی خلاصه تر از اینی باشه که الان هست
۵. جای یک فهرست از مغالطات و تعارف یک خطی از اونها به همراه یک مثال ساده، در کتاب خالیه.
در مجموع کتاب خوبیه و به دوستان توصیه میکنم برای شروع تفکر انتقادی از چنین کتابهایی استفاده کنند.
Profile Image for mohamad jelvani.
284 reviews65 followers
October 30, 2024
فکر کنم همچنان ساده ترین
و کاربردی ترین کتاب
برای شناخت مغالطات در زبان فارسی است
که خواندنش
خواننده را از خواندن بسیاری کتاب های منطقی دیگر بی نیاز یا کم نیاز می کند
هر کس کار فکری می کند نیاز به خواندن چنین کتاب هایی را
برای بارها دارد
تا به خوبی بر مغالطات مسلط شود
هم خود مغالطه نکند
و هم مغالطات موجود در مطالب دیگران را بشناسد
چنین کتابی
حتی در زندگی روزمره هم می تواند کارگشا باشد
برای گرفتن تصمیم های منطقی
و تقویت تفکر نقادانه
و به ویژه مقابله با هجوم مطالب موجود در فضای مجازی فعلی ما
Profile Image for Samaneh Toutounchian.
38 reviews
June 8, 2018
شاید تو زندگی از خیلی استدلال ها استفاده میکنیم یا شنونده ی تعداد زیادی از استدلال ها هستیم که به ظاهر درستن و ما خیلی ساده با گقتن جمله ی «منطقیه» از روش میگذریم؛ ولی خوندن این کتاب دید من رو باز کرد و فهمیدم در باره ی هر استدلال به ظاهر درستی نباید گفت « منطقیه».
اوایل قبل از خوندن کتاب فکر میکردم که قراره کتاب پر از اصطلاحات عجیب و غریب باشه ، ولی مهم ترین ویژگی کتاب همون به زبون ساده حرف زدنشه.
1 review
May 4, 2017
کتاب نثری بسیار ساده داره برای او دسته از کسانیکه کتابهای منطق و فلسفه رو دوست دارن ولی بدلیل سنگینی جملات نمیتونن طرف اینجور کتابا برن
Profile Image for Morteza Khorram.
51 reviews
November 2, 2024
تا قبل از خوندن این کتاب، فقط مغالطات صوری برام مغالطه تلقی میشد. موقع خوندن این کتاب همش به این فکر میکردم که ما وسط مغالطات زندگی میکنیم.
Displaying 1 - 19 of 19 reviews

Can't find what you're looking for?

Get help and learn more about the design.