«Αν με ρωτούσε κάποτε ο Θεός τι έκανα κάτω στη γη, θα του απαντούσα: Τόλμησα». Έτσι λακωνικά φαντάζομαι ότι θα έδινε η Τερέζα Δαμαλά στον Ύψιστο την αυτοβιογραφία της – μιας και δεν ήθελε να μιλά για τις ευρωπαϊκές αμαρτίες της, που θα την έφερναν, πάντως, κάποια στιγμή στο κατώφλι της αγιότητας: «Τόλμησα». Είχε ξεκινήσει τη ζωή της σαν ξεριζωμένο αγριολούλουδο της ανατολικής Θράκης, για να παντρευτεί το 1916 στην Αθήνα, να εξοριστεί το 1917 στην Κορσική και να παρατήσει τον άντρα της, το 1918, στο Μιλάνο. Ήταν η πρώτη φορά που τολμούσε. Στα επόμενα πέντε χρόνια η Τερέζα θα γνώριζε τον Πικάσσο, τον Ίωνα Δραγούμη, τον ντ' Αννούντσιο, τον Κοκτώ, τον Βενιζέλο, τον Μουσσολίνι, τον Κεμάλ – και βέβαια τον Έρνεστ Χέμινγουαιη. Αν ήταν πιο φλύαρη, θα μπορούσε να προσθέσει στη βιογραφία της: «Γνώρισα τους πιο σημαντικούς άντρες του καιρού μου. Και κοιμήθηκα με μερικούς από αυτούς». «Είμαστε οι τελευταίοι εραστές του Βυζαντίου!» λένε ότι της είπε κάποια στιγμή ο Χέμινγουαιη στην Πόλη. Κι από την άποψη αυτή θα πρέπει να δεχτούμε ότι το Βυζάντιο ήταν τελικά πολύ τυχερό – έστω και πέντε αιώνες μετά την Άλωση...
Η πρώτη μου επαφή με το Φρέντυ Γερμανό. Το ξεκίνησα μια Κυριακή μεσημέρι και σταμάτησα την ανάγνωση μόνο όταν το τελείωσα λίγες ώρες μετά. Μέσα στα 18 χρόνια που μεσολάβησαν, το έχω διαβάσει τουλάχιστον άλλες τρεις φορές κι αν ξαναπέσει στα χέρια μου δε θα διστάσω.
Πρόκειται για την αρτιότερη βιογραφία που έχω διαβάσει ως τώρα, συγκινητικό, διόλου φλύαρο, με στιγμές λυρικές και σκληρές, όπως δηλαδή είναι κι η ίδια η ζωή. Η πένα του Φρέντυ γοητευτική, άμεση και τρυφερή τουλάχιστον όσο ήταν κι ο ίδιος. Δυστυχώς ανέβασε τον πήχη πολύ ψηλά και αναπόφευκτα αποτελεί μέτρο σύγκρισης όσον αφορά τα έργα της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας, τα περισσότερα των οποίων ωχριούν μπροστά του.
PS: Είμαι fanboy κι η Τερέζα είναι ένα από τα πιο αγαπημένα μου βιβλία. Φαίνεται, ε;
Είχε ξεκινήσει τη ζωή της σαν ξεριζωμένο αγριολούλουδο της ανατολικής Θράκης, για να παντρευτεί το 1916 στην Αθήνα, να εξοριστεί το 1917 στην Κορσική και να παρατήσει τον άντρα της, το 1918, στο Μιλάνο. Ήταν η πρώτη φορά που τολμούσε. Στα επόμενα πέντε χρόνια η Τερέζα θα γνώριζε τον Πικάσσο, τον Ίωνα Δραγούμη, τον ντ' Αννούντσιο, τον Κοκτώ, τον Βενιζέλο, τον Μουσσολίνι, τον Κεμάλ - και βέβαια τον Έρνεστ Χέμινγουαιη. Αν ήταν πιο φλύαρη, θα μπορούσε να προσθέσει στη βιογραφία της: "Γνώρισα τους Θα ξεκινήσω με το να σας πω εξαρχής ότι το βιβλίο μου άρεσε, όχι όμως πολύ. Και σίγουρα δεν το αγάπησα. Πέρασα ευχάριστα τις δυο μέρες που μου πήρε να το διαβάσω και σίγουρα δεν βαρέθηκα στιγμή- αυτό είναι πολύ σπάνιο για εμένα- αλλά υπάρχει κάτι που με «χάλασε».
Το πρώτο πράγμα που δεν μου άρεσε είναι η ίδια η Τερέζα. Υποτίθεται πως είναι μια πολύ δυνατή γυναίκα, ανεξάρτητη, που «έζησε» την Ευρώπη και που άφησε εποχή. Εγώ είδα μια γυναικά δυνατή αλλά δεν έκανε τίποτα το επαναστατικό, τίποτα που να εμπνέει τον αναγνώστη. Το μόνο που έκανε, που στην εποχή της ήταν επαναστατικό, ήταν να έχει ελεύθερη σεξουαλική ζωή. Όλοι την ήθελαν, όλοι την ποθούσαν. Έπεσε θύμα του συγγραφέα που ήθελε να την κάνει όμορφη, καλή, πατριώτισσα και ο πόθος κάθε άντρα, ήταν too much. Δεν μου φάνηκε πραγματική σαν προσωπικότητα παρόλο που ήταν υπαρκτό πρόσωπο.
Το δεύτερο πράγμα που δεν μου άρεσε ήταν ο τρόπος που έγραψε ο Γερμανός τον χαρακτήρα του Χέμινγουει . Δεν ξέρω, ήταν για εμένα λίγο.. προσβλητικός; Δεν ξέρω! Δεν μου πολύ αρέσει όταν παίρνουν πραγματικούς χαρακτήρες και τους βάζουν σε βιβλία, νομίζω πως τους μαγαρίζουν. Περίεργη, το ξέρω.
Τώρα για τα θετικά! Μου άρεσε ο τρόπος γραφής του που ήταν απλός και καθαρός. Μέσα από την ιστορία μαθαίνεις πολλά για την Ελλάδα και τα πέριξ του ’20-’23. Μιλάει για την πολιτική ζωή, τι κινήσεις που οδήγησαν στην καταστροφή της Σμύρνης και τα υπόλοιπα γεγονότα που ακολούθησαν. Έχει ωραίες εικόνες από το Παρίσι της εποχής των μεγάλων συγγραφέων και των ζωγράφων. Το βιβλίο δεν κολλάει πουθενά και η ανάγνωση κυλάει όμορφα. Θα ήθελα να το κατατάξω και στην γυναικεία λογοτεχνία, έχει αυτό το feeling, που όμως δεν το λέω για κακό. Αξίζει να το διαβάσει κανείς!
Edebi olarak doyurucu bulmamış olsam da böyle bize karşı kıyıdan bakıp bizi anlatan hikayeleri seviyorum. Ege’nin öte yakasından anlatılan hikayeler bana her zaman daha tutarlı, daha inandırıcı geldi. Yorumun bundan sonrasının yüksek dozajda spoiler içerdiği uyarısı yaparak sözlerime devam ediyorum.
Romanda merak duygusunu arttıran bir başka unsur kahramanların tamamının gerçek kişiler olması, romana adını veren Tereza Dharmalas da gerçek bir kişilik, ona en büyük aşkı Ernest Hemingway eşlik eder. Bunun yanında tarihin en önemli silah tüccarlarından Basil Zaharoff romanın önemli bir karakteri. İtalyan faşizminin güçlü şairi Gabriele D’Annuzio da romanda boy gösteriyor. Rolleri küçük de olsa Metaksas, Venizelos, Pablo Picasso, Sarah Bernhard ve Mustafa Kemal romanda boy gösterir. Benim için sürprizlerden birisi de Tereza’nın savaş sonrası doğduğum yer olan Cihanbeyli Platosu’ndaki bir hücrede kapalı kalmış olduğunu öğrenmem.
Tereza bir aşk kadını olarak lanse edilmiş olsa da siyasi bir kişilik. Belki de Venizelos’a kocası Metaksas tarafından suikaste uğramasını engellemiştir. Ne Venizelos ne de sonradan ülkenin diktatörü olacak Metaksas romanda Mustafa Kemal kadar güçlü karakterler değildi. Mustafa Kemal’in Tereza’ya olan ilgisi, onu çok hayranı olduğu Fransız tiyatro oyuncusu Sarah Bernhard’ın kızı olduğunu düşünmesi ve Edirne doğumlu Tereza’yı Türkiyeli olarak düşünmesi. Tereza ona, Sarah Bernhard’ın kızı olmadığını, sadece onun babası İon Dharmalas ile evli olduğunu söyler. Mustafa Kemal söylenenlere inanmak istemez.
Hemingway önce yaralı bir asker olarak karşımıza çıkar, sonra da savaş muhabiri olarak. Türk-Yunan savaşı ile ilgili bölgeden servis yapıyordur ülkesine. Bunun yanında karakterlerin aynı masada olması ilgi çekici geldi bana. Tereza, D’Annuzio ve Zaharoff aynı masada oturuyorlar misal, Hemingway, D’Annuzio ve Tereza da yine bir araya gelip sohbet etmiş üçlü.
Mustafa Kemal’in rolü küçük olsa da önemli bir karakter. Onun dahiliği savaştan çok diplomasidedir. Romanda bir süre önce savaştığı Lyodd George ve Raymond Poincare’ı yanına alması, en azından onlardan Türk-Yunan savaşında tarafsızlık taahütünü alması. Özellikle o akıcı Fransızcasıyla Poincare’nin hayranlığını kazanmasına dikkat çekiliyor romanda… Yunanlıların tek desteği ise Yunan devletinin kasası olan ve sürekli Türkler tarafından öldürüleceği korkusu yaşayan Basil Zaharoff kalmıştır. Zaharoff'un sir ünvanı da Legion D'Honnor nişanı da para etmeyecektir... Sonrası ise Türklerin Yunanları Küçük Asya’dan kovaladığı, bizimkilerin Kurtuluş Savaşı dediği o bildik çarpışmalar.
This entire review has been hidden because of spoilers.
Όποιος επιθυμεί να γράψει ιστορικό μυθιστόρημα, ας πάρει μαθήματα από τον Φρέντυ Γερμανό. Ο ταλαντούχος αυτός συγγραφέας και δημοσιογράφος είχε πετύχει στα βιβλία του την ιδανική ισορροπία μεταξύ του βιογραφικού, του ιστορικού και του λογοτεχνικού στοιχείου. Τα έργα του διαβάζονται απνευστί και με μεγάλο ενδιαφέρον από όλους.
Ο Φρεντυ Γερμανός έχει γράψει διηγήματα, θεατρικά έργα, και πολλά μυθιστορήματα, εκ των οποίων ο ίδιος φαίνεται να προτιμά - όπως πληροφορούμαστε στο εσώφυλλο - τα βιβλία που έγραψε από το 1980 και μετά, βιβλία στα οποία ζωντανεύει τις ιστορίες σημαντικών προσώπων και τα οποία πατάνε με το ένα πόδι τους στην ιστορία και την έρευνα και με το άλλο στη φαντασία και τη λογοτεχνικότητα. Ένα τέτοιο βιβλίο είναι και η «Τερέζα», η ιστορία μιας νεαρής Ελληνίδας από τη Θράκη, της Τερέζας Δαμαλα, που επικεντρώνεται κυρίως στο διάστημα 1916 με 1922 κατά το οποίο ζει μια έντονη ζωή σε διάφορες πόλεις της Ευρώπης για να καταλήξει μέσα στον κυκλώνα της μικρασιατικής καταστροφής.
Μέσα από την ταραχώδη ζωή της Τερέζας ακολουθούμε τα πολιτικά γεγονότα της εποχής καθώς και τα χνάρια σημαντικών προσωπικοτήτων, όπως του Βενιζέλου, του Χέμινγουεϊ, του Μεταξά, του βασιλιά Κωνσταντίνου, του Κεμαλ και διαφόρων άλλων. Ο Γερμανός πετυχαίνει μια δύσκολη ισορροπία ανάμεσα στην ενδιαφέρουσα λογοτεχνία και στο ιστορικό μυθιστόρημα και σε φέρνει σε επαφή με όλο το ιστορικό πλαίσιο της εποχής με πολύ ευχάριστο τρόπο χωρίς να σε κουράσει καθόλου. Ήταν το πρώτο βιβλίο του που διάβασα και πολύ χάρηκα που το επιχείρησα. Κάποια στιγμή θέλω να διαβάσω και το «Γυναίκα από βελούδο».
"o θεός εστειλε τη γυναίκα αυτή στον κόσμο για να τρυγήσει το μέλι της ζωής" έλεγε ο Μερκούρης στη Μελίνα, που άκουγε με ορθάνοιχτα μάτια, κοριτσάκι δέκα χρονών, αυτές τις γοητευτικές ιστοριες του Μεσοπολέμου.
_________________
Καταπληκτική ιστορία, απίστευτο οτι είναι αληθινή και κρίμα που μαθαίνουμε τόσο λίγες απο δαυτες. Μια γυναίκα, η Τερέζα (δεν ειναι αυτό το αληθινό της όνομα) ειναι το γαιτανάκι και ο Ηλιος γυρω απο την οποία βρισκονται σε τροχία προσωπικοτητες οπως ο Χεμινγουει, ο Ιωνας Δραγουμης, ο Παμπλο Πικασσο, ο Ιωαννης Μεταξας, ο Μουσολινι, ο Βενιζελος, ο Κεμαλ Ατατουρκ.
Το υφος του Φρεντυ Γερμανου ειναι πολύ ευχάριστο - σαν διηγηση, σαν δημοσιογραφία με μια παραλληλη δραματοποίηση. Φωτογραφιες της εποχής που παραθετονται παράλληλα προσδιδουν στην αληθοφάνεια της ιστοριας. Κατα πόσο ομως ειναι ιστορια ή Ιστορια, μεχρι που ειναι η αληθεια και που η δραματοποίηση, αυτο δεν διευκρινιζεται ακριβως και ο υποτιτλος 'ιστορικο μυθιστορημα' λιγο το αφηνει εσκεμμένα μεσα στις νεφελες του μύθου.
Ωστοσο, εξαιρετικό. Θα διαβασω κι αλλο Φρεντυ Γερμανό, σιγουρα. Με συνάρπασε.
_________________ -Εισαι μονη στο Παρίσι; -Ναι -Θα σε φανε τα σκυλιά! Το Παρισι τη νυχτα ζει τρωγωντας γυναικείες σάρκες.
Δεν είχα διαβάσει άλλο βιβλίο του Φρέντυ Γερμανού και έτσι είχα μια αγωνία για το κατά πόσο ισχύουν όλα αυτά που άκουγα για τη συγγραφική του ικανότητα. Και επιβεβαι��θηκαν πλήρως! Το βιβλίο είναι απολαυστικό και μου άρεσε ιδιαίτερα ο γρήγορος ρυθμός του και το πληθωρικό γράψιμο του Γερμανού. Η ιστορία είναι πολύ ενδιαφέρουσα και η ηρωίδα μας παίρνει μαζί της σε ένα υπέροχο ιστορικό, καλλιτεχνικό, πολιτικό, ερωτικό μα κυρίως προσωπικό ταξίδι!
Ένας καταπληκτικός Φρέντυ Γερμανός, ένα βιβλίο που διαβάζεται απνευστί. Η αληθινή ιστορία της Τερέζα Δαμαλά, μιας κοπέλας από την Θράκη που παντρεύεται σε νεαρή ηλικία με έναν ανθρωπάκο ( φίλο του Ιωάννη Μεταξά), που ζει στο Παρίσι της μπελ επόκ, που γνωρίζει προσωπικά μεγάλες προσωπικότητες της εποχής της: τον Ελευθέριο Βενιζέλο,τον Μουσολίνι, τον Ίωνα Δραγούμη, τον Πικάσο, τον Ντ᾽Ανούντσιο, που ζει έναν μεγάλο έρωτα με τον Χέμινγουαιη. Μαζί με την προσωπική ζωή της Τερέζας ζούμε ξανά το δράμα της καταστροφής της Σμύρνης και τις ταραχώδεις πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα της δεκαετίας του 1920.
Ένα βιβλίο που ήθελα να το διαβάσω εδώ και πολύ καιρό και εν τέλει με το που το ξεκίνησα δεν ήθελα να το αφήσω. Μιας και με ενδιαφέρουν κυρίως τα ιστορικά μυθιστορήματα, το βρήκα ιδιαίτερα ενδιαφέρον. Μιας και τα πρόσωπα είναι και άτομα υπαρκτά, το ενδιαφέρον αυξήθηκε.
Νομίζω, ότι αυτό που με κράτησε περισσότερο δεν ήταν οι πικάντικες πινελιές της ζωής της Τερέζα, αλλά η κοφτερή ματιά και η αντικειμενική πιστεύω οπτική του συγγραφέα για τα ίδια τα γεγονότα της καταστροφής της Σμύρνης.
Μου άρεσαν αρκετά τα ιστορικά γεγονότα και στοιχεία τα οποία αναφέρει αυτό το μυθιστόρημα καθώς επίσης και οι σκέψεις -της πρωταγωνίστριας και άλλων μεγάλων προσώπων- που ξεδιπλώνονταν καθόλη τη διάρκεια του βιβλίου. Η Τερέζα έζησε τρομερά πράγματα τα οποία με προβλημάτισαν και με ξάφνιασαν, ήταν ασυνήθιστο αλλά ενδιαφέρον ταξίδι
Το άκουσα σε audio με την φωνή της κόρης του. Εξαιρετική η αφήγηση της Κας Γερμανού, γεμάτη συναισθηματικές διακυμάνσεις, πιθανόν να βοήθησε και το γεγονός ότι διάβαζε κείμενο του πατέρα της.
Όσον αφορά στην ιστορία, πολύ καλή βιογραφία χωρίς άσκοπες φλυαρίες. Η σύνδεση της με γνωστά πρόσωπα της ιστορίας και της τέχνης, η τόλμη της να ζήσει, σε μια εποχή που οι γυναίκες δεν μπορούσαν ούτε να το σκεφτούν, πράγμα που το πλήρωσε στο τέλος ακριβά και φυσικά η πένα του Φρέντυ Γερμανού δημιουργούν μια ιστορία που διαβάζεται απνευστί και στο τέλος σε αφήνει με την περιέργεια...ποια ήταν τελικά η Τερέζα?
Θα το αγοράσω, έτσι για να υπάρχει στην βιβλιοθήκη μου, αν και πιστεύω πως θα το ξαναπιάσω στο μέλλον!
ΥΓ. Η σκηνή στον σταύλο του Κεμάλ θα με στοιχειώνει για μέρες..
Κάτι λιγότερο από έναν αιώνα πριν. Έχει τελειώσει ο Α’ Π. Π. Η καταστροφή της Σμύρνης έχει περάσει ήδη στις μαύρες σελίδες της σύγχρονης ιστορίας μας. Στας Ευρώπας η τέχνη συναντά μεγάλα (τότε στα πρώτα τους βήματα) ονόματα. Ο Πικασο και ο Χέμινγουεϊ συναντιούνται στο Παρίσι. Αναμνήσεις από τις διαλέξεις στο αμφιθέατρο μιλώντας για τη Λασκαρίδου (οκ για τη μητέρα της ήταν η διάλεξη). Πρόσωπα της σύγχρονης ιστορίας με «πικάντικες» λεπτομέρειες της προσωπικής τους. Ένα ημερολόγιο με ιστορικά στοιχεία.
Εξαιρετικό. Αναβιώνει στις σελίδες του μια ολόκληρη εποχή, τα δραματικά χρόνια της ελληνικής εκστρατείας στη Μικρά Ασία και την καταστροφή που ακολούθησε μέσα απο τη ζωή μιας εκρηκτικής προσωπικότητας, όπως η ηρωίδα του βιβλίου. Ο αναγνώστης συναντά προσωπικότητες καθοριστικές για την ιστορία (Μεταξας, Βενιζέλος, Κεμαλ κλπ) έξω από την πολιτική τους διάσταση ωστόσο στενά συνδεδεμένες με αυτή. Απολαυστική διαδρομή στο χρόνο, δεν ηθελα να τελειώσει!
Τερεζα..Ένα βιβλίο που σε φέρνει μπροστά σε μεγάλες προσωπικότητες της πολιτικής και των τεχνών.Ενα βιβλίο που μπορείς να το ξαναπιασεις στα χέρια σου μετά από χρόνια και να έχει πάλι κάτι να σου μάθει.Ακομη και το εξωφυλλο (Picasso) σού δείχνει ότι αυτή η γυναίκα υπήρξε και έζησε μια ζωή διαφορετική από των άλλων γυναικών.
Ευανάγνωστο, γρήγορη πλοκή και καθόλου κουραστικό... Ένα πολύ καλό βιβλίο για να μάθεις άγνωστες λεπτομέρειες της ζωής μεγάλων προσωπικοτήτων κατά τη διάρκεια των τριών πρώτων δεκαετιών του 20ου αιώνα...
Μια γυναίκα περιπλανιέται στην Ευρώπη του μεσοπολέμου, γεύεται κάθε στιγμή, δημιουργεί εφήμερες σχέσεις, σκανδαλίζει τα σαλόνια κι όλα αυτά έχοντας αφήσει τον άντρα της και την κακοποιητική του συμπεριφορά πίσω στην Ελλάδα. Όλα αυτά θα αλλάξουν όμως με τη μικρασιατική καταστροφή και με την αδιάφορη γι’ αυτήν τη συμφορά στάση των ανθρώπων που συναναστρέφεται, με αποτέλεσμα να ταξιδέψει στην Κωνσταντινούπολη και να αγωνιστεί για την ευαισθητοποίηση του κόσμου όσο κινδυνεύει η Ανατολική Θράκη.
Μια υπέροχη, σαγηνευτική και λεπτοδουλεμένη ιστορία από τον μετρ της γραφής και της έρευνας Φρέντυ Γερμανό, ο οποίος στήνει με επιδεξιότητα τα πιο σημαντικά πιόνια της ευρωπαϊκής και όχι μόνο ιστορίας σε μια σκακιέρα γεμάτη κινδύνους, ανταλλάγματα, προδοσίες και αίμα. Μια γυναίκα-μύθος, η Τερέζα Δαμαλά, ψευδώνυμο μιας προσωπικότητας που επηρέασε όσο καμία άλλη λογοτέχνες, πολιτικούς και διπλωμάτες σε Ελλάδα, Τουρκία, Γαλλία, Ιταλία, γεύεται πρωτόγνωρες εμπειρίες, καθορίζει και επηρεάζει ανθρώπους και τύχες. Μοντέλο του Πάμπλο Πικάσο, έρωτας ζωής του Έρνεστ Χέμινγουεϊ, αποκούμπι του Μπαζίλ Ζαχάρωφ, αξέχαστο φλερτ του Ίωνα Δραγούμη, τόσα κι άλλα τόσα που πηγάζουν από μια γυναίκα ρευστή αλλά με αρχές, ευεπηρέαστη αλλά σταθερή στις αποφάσεις της, διασκεδαστική και επιφανειακά ελαφρόμυαλη αλλά με ένα παρελθόν που δε θα ξεχάσει ποτέ. Με διαρκή πρωθύστερα και αδιάλειπτα ταξίδια στο χτες και στο σήμερα ξεδιπλώνεται μια πολύπλευρη προσωπικότητα γεμάτη αντιθέσεις που ζει στα άκρα αλλά δεν κωφεύει στις σειρήνες του μικρασιατικού μετώπου. Το βιβλίο ξεκινάει με το Παρίσι της δεκαετίας του 1920, είμαστε δηλαδή σε μια εποχή και σε μια πόλη γεμάτη α��ελιέ ανερχόμενων ή καταξιωμένων ζωγράφων που πατούν στα κουφάρια του περασμένου πολέμου. Η Τερέζα ήδη έκλεψε την καρδιά του Γκαμπριέλε ντ’ Ανούντσιο πριν δυο χρόνια και του Ίωνα Δραγούμη πριν πέντε. Κατάγεται από την Αδριανούπολη και την ενοχλεί η αδιαφορία του Παρισιού και της Ευρώπης για τις σφαγές στη Μικρά Ασία, για κάτι που κατ’ αυτούς γίνεται μακριά τους. Κάποτε ήταν μια όμορφη γυναίκα, «έτοιμη να γευτεί τη γλύκα της ζωής και να κάνει τρέλες…», τώρα όμως όλος ο κόσμος είναι μια τρέλα! Παντρεμένη αλλά δε διστάζει να φλερτάρει, το σκάει μακριά από την υποτακτική και πειθήνια στάση του άντρα της απέναντι στις χειροδικίες και στη λεκτική κακοποίηση που υφίσταται η γυναίκα του από τον ταγό του, Ιωάννη Μεταξά και ζει σημαντικές στιγμές, ώσπου γνωρίζει τον έρωτα στα μάτια και στα χέρια του Έρνεστ Χέμινγουεϊ.
Πότε έχουμε τριτοπρόσωπη αφήγηση, πότε έχουμε ρεαλιστικούς διαλόγους με σημαντικά πρόσωπα της πολιτικής και καλλιτεχνικής ελληνικής και όχι μόνο σκηνής, ένα κείμενο-ποταμός, με μια ασταμάτητη παρέλαση προσωπικοτήτων που γνωρίζουν, ερωτεύονται, κυνηγούν, νουθετούν, συμβουλεύονται την Τερέζα. Γεγονότα που θα μπορούσαν ν’ αλλάξουν τη γνωστή ροή των εξελίξεων, επιστολές και ημερολόγια που χάθηκαν σε ταξίδια ή μετακομίσεις, χαρακτήρες που θα μπορούσαν να είχαν πλαστεί αλλιώς, η ιστορία της Ευρώπης και της Μεσογείου δοσμένη με άλλο τρόπο και με παρασκηνιακές αναπάντεχες διασυνδέσεις, τις οποίες η μαγική και ρεαλιστική γραφή του Φρέντυ Γερμανού ενορχηστρώνει με τέτοιο τρόπο που ένιωθα τα γεγονότα να συμβαίνουν μπροστά στα μάτια μου και διαπίστωνα πως όσα ξέρω, όσα έμαθα στο σχολείο και μεταγενέστερα ίσως να έγιναν με αφορμή αυτά που ξεδιπλώνονται στο βιβλίο και όχι με τα επίσημα αίτια! Το κείμενο εμπλουτίζουν μαρτυρίες και αφηγήσεις σημαντικών προσωπικοτήτων, όπως της Μελίνας Μερκούρη, της Μαίρης Χέμινγουεϊ και άλλων που συμπληρώνουν με άριστο τρόπο τα γεγονότα που εκτυλίσσονται στο βιβλίο και επηρεάζουν τον χαρακτήρα της Τερέζας.
Με άφθαστη δεξιοτεχνία μπλέκεται η φαντασία με την πραγματικότητα όσο τα συναρπαστικά γεγονότα του πρώτου μισού του 20ού αιώνα και σημαντικές ιστορικές προσωπικότητες ξεπηδούν μέσα από τις σελίδες. Ο Ιωάννης Μεταξάς, ο Ελευθέριος Βενιζέλος και ο Εθνικός Διχασμός, ο Ίωνας Δραγούμης, ο βασιλιάς Κωνσταντίνος που «ήξερε περισσότερα για τις κρεβατοκάμαρες των φίλων του από όσα ήξερε για το μέλλον της Μικράς Ασίας» (σελ. 30), ο Μπαζίλ Ζαχάρωφ με τα μικρασιατικά κύτταρα «που δεν είχε πολύ στενές σχέσεις με την ηθική», η Σάρα Μπερνάρ, τώρα «μια χούφτα κόκαλα, μια μανιασμένη γριά που κάποτε ήταν η μαγική ιέρεια της Ευρώπης», η μαντάμ Γκρες όπου στο σαλόνι της γραφόταν η ιστορία της Ευρώπης («το μπορντέλο της Ρωμιάς»), ο Γκαμπριέλε ντ’ Ανούντσιο, ποιητής και πολέμαρχος, ο Μπενίτο Μουσολίνι, η Μιστενγκέτ και πολλοί άλλοι αφήνουν το δικό τους αποτύπωμα στο βιβλίο και στη ζωή της Τερέζας, όσο εκείνη αγωνίζεται να ξεχάσει και να ξεχαστεί αλλά στη συνέχεια να επιβιώσει.
Στο δεύτερο μέρος του μυθιστορήματος, οπότε και πέφτει το μικρασιατικό μέτωπο και κινδυνεύει η Ανατολική Θράκη, η Τερέζα, που πλέον βαρέθηκε ό,τι ζούσε και ό,τι ποθούσε, φεύγει για την Κωνσταντινούπολη με τον έρωτα της ζωής της, τον δημοσιογράφο τότε και συγγραφέα αργότερα Έρνεστ Χέμινγουεϊ. Εκεί γνωρίζουμε ακόμη περισσότερο αυτόν τον άνθρωπο που εστάλη ως ανταποκριτής καναδικής εφημερίδας στην Ανατολική Θράκη για να καταγράψει τις θηριωδίες και τα κύματα των προσφύγων, οπότε μέσα από τα κείμενά του διαπιστώνουμε αντικειμενικά τα λάθη που οδήγησαν στην καταστροφή: «Ο πόλεμος ήταν μια ιδεολογία γι’ αυτόν τον νέο άντρα κι όλοι όσοι πολεμούσαν σαν τους Έλληνες φαντάρους ήταν οι τελευταίοι ιδεολόγοι ενός κόσμου που ξεπουλιόταν για τα πετρέλαια της Μοσούλης ή για το κάρβουνο της Σιλεσίας» (σελ. 163). Η Τερέζα και ο Έρνεστ ζουν έναν απαγορευμένο πλέον έρωτα, αφού εκείνος στο μεσοδιάστημα που χάθηκαν παντρεύτηκε κι οι ευτυχισμένες τους στιγμές αντιδιαστέλλονται με τον φόβο και την αγωνία της επικείμενης άφιξης του Μουσταφά Κεμάλ, που καταστρατηγεί την ουδετερότητα της Κωνσταντινούπολης. Τα κείμενα του Χέμινγουεϊ είναι γροθιά στο στομάχι, φέρνουν δάκρυα στα μάτια των ξένων αλλά και του αναγνώστη: «Τριάντα δύο χιλιόμετρα κάρα!» ο απολογισμός της αποχώρησης μετά το τελεσίγραφο του Κεμάλ για εκκένωση της Ανατολικής Θράκης. Τι θα απογίνουν τελικά οι δύο εραστές; Θα γλυτώσουν από τον κίνδυνο; Θα γυρίσουν στους συζύγους τους; Πώς θα χειριστούν το πάθος που τους έχει κυριεύσει;
Η «Τερέζα» είναι η ιστορία μιας γυναίκας που την κυνηγάει ο άντρας της και ταυτόχρονα μιας ηπείρου που την κυνηγάει η Ιστορία, σε μια εποχή όπου «ο κόσμος άλλαζε… με βίαιες πινελιές, σαν ιμπρεσιονιστικός πίνακας» (σελ. 121). Ένα πλάσμα που μπορεί να έζησε ως το μεδούλι τον έρωτα και τις απολαύσεις, δεν έπαυε όμως να είναι ευαίσθητη: «Δεν άντεχε πια να βλέπει γύρω της αυτούς τους μεσόκοπους χειρουργούς, που είχαν κόψει το 1916 την Ελλάδα στη μέση και τώρα έκοβαν με την ίδια ευκολία ανθρώπινες ζωές» (σελ. 88). Είναι η μυθιστορηματική βιογραφία ενός υπαρκτού προσώπου, μιας γυναίκας από την Αδριανούπολη που επηρέασε τον Έρνεστ Χέμινγουεϊ, μιας περιζήτητης και σκανδαλώδους νεαρής που αναστάτωσε την Ευρώπη ρουφώντας άπληστα κάθε πτυχή του έρωτα και της ευζωίας («Ακόμα και οι αμαρτίες της είχαν μια αγιότητα», σελ. 241). Παρελθόν και παρόν, αλήθεια και μύθος, όλα άριστα δεμένα σε μια ιστορία που κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον και καταγράφει τις παρασκηνιακές εξελίξεις των σημαντικότερων ιστορικών γεγονότων του μεσοπολέμου με τέτοιο τρόπο που κόβει την ανάσα. Το κείμενο είναι γραμμένο από τον άνθρωπο που κατάφερε να φέρει στο φως την επί εβδομήντα πέντε χρόνια κρυφή, ανείπωτη επαφή του Ίωνα Δραγούμη με την Πηνελόπη Δέλτα, «η πιο ωραία σελίδα της ζωής τους», με απόλυτο σεβασμό στην ψυχολογία και στα συναισθήματα των ηρώων, γνωρίσματα και αρετές που συναντάμε και σε αυτό το μυθιστόρημα. Στο Υστερόγραφο μάλιστα ο Φρέντυ Γερμανός δίνει το συναρπαστικό χρονικό της συγγραφής του βιβλίου, τα εμπόδια που συνάντησε για τη διασταύρωση των στοιχείων, τις ψηφίδες που μάζευε υπομονετικά από ανθρώπους και βιβλιοθήκες ώστε να συγκροτήσει και να ολοκληρώσει το μυθιστόρημα.
Κλείνοντας, θα κάνω μια ιδιαίτερη αναφορά στην αισθητική του βιβλίου, το οποίο κινείται στους τόνους του γκρι και του μπεζ, με τον φάκελο στον οποίο αναγράφεται το όνομα της ηρωίδας στο εξώφυλλο να χωρίζει και τα μέρη του βιβλίου ενώ το χρώμα του κυριαρχεί στις αριστερές πρώτες σελίδες. Η γκρίζα θαμπάδα του εξωφύλλου συνάδει με τη θολή ταυτότητα της Τερέζας κι όλα αυτά συγκροτούν ένα άρτιο αποτέλεσμα ήδη πριν ξεκινήσει κανείς το διάβασμα. Ο σχεδιασμός οφείλεται στην Ελένη Κυριακίδου και οι επιλογές της ταιριάζουν απόλυτα με το εκδοτικό παρελθόν και με το περιεχόμενο του βιβλίου. Το μυθιστόρημα κυκλοφόρησε πρώτη φορά το 1997 και τώρα ξαναβγαίνει σε φροντισμένη έκδοση και με επίμετρο του καθηγητή στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Δημήτρη Κόκκορη. Ένα ιστορικό μυθιστόρημα που έχει ακόμη λόγο ύπαρξης στα ράφια και στις ζωές μας.
Ο Φρέντυ Γερμάνος με τη πολύτιμη βοήθεια της Μελίνας Μερκούρη, της Μαίρης Χέμινγουαιη και του Άρτσιμπαλντ Μακ Λης δημιούργησε αυτό το ιστορικό-βιογραφικό μυθιστόρημα.
Η Τερέζα ήταν μία δυναμική γυναίκα που έζησε με πάθος τη ζωή της . Το 1917 έφυγε για τη Κορσική και έγινε ερωμένη του Ίωνα Δραγούμη αφήνοντας πίσω το σύζυγο της. Γνώρισε επίσης το Πικάσο, τον ντ’Άννουτσιο, το Βενιζέλο, το Κοκτώ, το Μουσολίνι, το Κεμάλ και τον Έρνεστ Χέμινγουαιη που ήταν η πιο σημαντική της γνωριμία. Ήρθε σε επαφή με σημαντικές ιστορικές προσωπικότητες. Το διάστημα εκείνο εκτυλίχθηκε ιστορικά η Μικρασιατική καταστροφή.
Ένα εκπληκτικό μυθιστόρημα με γρήγορο ρυθμό, απλή γραφή και ωραίες περιγραφές.
Ο συγγραφέας ισχυρίζεται ότι αυτή είναι μια αληθινή ιστορία για ένα υπαρκτό πρόσωπο. Δεν μπορώ να πω ότι μου άρεσε και ότι συμπάθησα την Τερέζα. Αντιλαμβάνομαι ότι αυτή είναι η δική της ιστορία και αυτό δικαιολογεί τον κυρίαρχο ρόλο της, αλλά με ενόχλησε να βλέπω το κλίμα της εποχής με μεγάλες προσωπικότητες και ιστορικά γεγονότα μέσα από την κύλοτα της Τερέζας. Η γραφή του Γερμανού μου άρεσε, αλλά βρήκα την προσπάθεια αγιοποίησης της Τερέζας και ανάδειξής της σε εθνικό σύμβολο για τους Έλληνες της Θράκης αστεία και μερικές φορές προσβλητική. Υπάρχουν αναγνώσματα που μεταφέρουν το κλίμα εκείνης της εποχής π��λύ καλύτερα και με μεγαλύτερο αντίκτυπο.
Είχα πολλά χρόνια να διαβάσω κάποιο βιβλίο του συγγραφέα. Το Τερέζα είναι ένα ζωντανό πορτρέτο μιας γυναίκας που κινείται με άνεση ανάμεσα σε ηγέτες, καλλιτέχνες και επαναστάτες, σε μια Ευρώπη που αλλάζει ραγδαία. Με κινηματογραφική ροή και ατμόσφαιρα, το βιβλίο μπλέκει ιστορικά γεγονότα με προσωπικές στιγμές, αφήνοντας την ηρωίδα να ισορροπεί ανάμεσα στην πραγματικότητα και τον μύθο. Σου χαρίζει εικόνες και διαλόγους που μένουν στο μυαλό, ακόμα κι αφού κλείσεις την τελευταία σελίδα. Ίσως να υπήρχαν λίγα σημεία που θα ήθελα περισσότερη εμβάθυνση. Παρόλα αυτά το βιβλίο μπήκε στα αγαπημένα (από Έλληνες συγγραφείς τουλάχιστον).
Δεν είχε τύχει να διαβάσω ξανά Βιβλίο του. Η ιστορία της Ελλάδας στις αρχές του προηγούμενου αιώνα μέσα από ένα μυθιστόρημα, ακουγοταν δελεαστική. Και όντως ήταν! Πρόσωπα που στιγμάτισαν την ιστορία μας, δωσμενα με ένα άλλο τρόπο στον αναγνώστη. Η Τερέζα σαν πρόσωπο με δυσκόλεψε, ίσως και να με τσαντισε λίγο κάποιες φορές. Όπως και να έχει θεωρώ ότι το βιβλίο αυτο είναι για αναγνώστες που τους αρέσει να μαθαίνουν κ λίγη ιστορία.
Υποδειγματική σύζευξη ιστορικής βιογραφίας και μυθοπλασίας, κατά τρόπο που μόνο ο Φρέντυ Γερμανός μπορούσε να πετύχει. Παρακολουθώντας την ανατρεπτική (για την εποχή της) και πολυτάραχη ζωή της ηρωίδας, παρακολουθούμε ταυτόχρονα και τις εξελίξεις στην ιστορία της Ελλάδας την περίοδο μετά το τέλος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου και την Μικρασιατική καταστροφή. Προϊόν όχι μόνο δημοσιογραφικής πένας και ταλέντου, αλλά -κυρίως- βαθιάς ιστορικής μελέτης και αναδίφησης.
Ο Φρέντι Γερμανός είναι ίσως ο αγαπημένος μου Έλληνας συγγραφέας έτσι τα αστερία μου δεν είναι τα πλέον αντικειμενικά. Όποιος έχει διαβάσει κάποιο απτα βιβλία του και του άρεσε, θα του αρέσει σίγουρα κι αυτό. Όποιος πάλι δεν έχει διαβάσει κανένα, να διορθώσει άμεσα το λάθος του.
Το καλύτερο βιβλίο που έχω διαβάσει εδώ και καιρό. Όταν το ξεκινήσετε, φροντίστε να έχετε χρόνο. Δε θα θέλετε να σταματήσετε, και θα σας κάνει να θέλετε να ανατρέχετε συνεχώς στο internet για να ψάχνετε ονόματα και γεγονότα. Αληθινή ιστορία που με συγκλόνισε.
3.5⭐️ konusu ilgimi çekmese de yazım tarzından dolayı okuttu kendini. sıkıcı değildi güzeldi , okurken film izliyormuş gibi hissettim. gerçek bir hikaye olması da baya ilginç bence. önerir miyim? evet okumasanız da olur mu? evet:)