Jump to ratings and reviews
Rate this book

Paranoia

Rate this book
De eerste bundel met onvergetelijke verhalen van Hermans – een van de grootste schrijvers in het Nederlands taalgebied: Preambule, manuscript in een kliniek gevonden, Paranoia, Het behouden huis, Glas, Lottie Fuehrscheim.

192 pages, Hardcover

First published January 1, 1953

17 people are currently reading
337 people want to read

About the author

Willem Frederik Hermans

140 books325 followers
Willem Frederik Hermans is one of the greatest post-war Dutch authors. Before devoting his entire life to writing, Hermans had been teaching Physical Geography at the University of Groningen for many years. He had already started writing and publishing in magazines at a young age. His polemic and provocative style led to a court case as early as 1952. His caustic pieces were compiled in Mandarijnen op zwavelzuur (Mandarines in Sulphuric Acid, 1963), which was reprinted with additions a number of times. It is Hermans’s belief that in order to survive people have to create their own reality. It is inevitable that all these experiences of reality will collide. Language is essential to create order out of chaos and plays an important role in this process. In his essays on Wittgenstein, Hermans studied this problem in depth. In his novels and stories Hermans places his characters in a world of certainty for themselves but equivocal for the reader. It is in this field of tension that the intrigue in De tranen der acacia’s (Acacia’s Tears, 1949) and in De donkere kamer van Damocles (The Darkroom of Damocles, 1958) develops. Although stories such as Moedwil en misverstand (Malice and Misunderstanding) and Paranoia have a surrealistic tendency, Hermans’ novels The Darkroom Of Damocles, Nooit meer slapen (Beyond Sleep), Uit talloos veel miljoenen (From Countless Millions) are more realistic or satirical and everything in his rich oeuvre is subordinate to the author’s pessimistic philosophy.

Ratings & Reviews

What do you think?
Rate this book

Friends & Following

Create a free account to discover what your friends think of this book!

Community Reviews

5 stars
126 (26%)
4 stars
196 (41%)
3 stars
125 (26%)
2 stars
24 (5%)
1 star
5 (1%)
Displaying 1 - 30 of 37 reviews
Profile Image for Joost.
147 reviews
August 8, 2023
Een hele openbaring. Gruwelijk in de meest positieve en in de meest negatieve zin van het woord. Op aanraden van mijn studievriend Tim.
Profile Image for Tim Verleg.
50 reviews4 followers
January 9, 2022
Het eerste werk dat ik van Hermans lees. Heb genoten van deze absurde verhalen. Glas en Paranoia zijn mijn favoriet
Profile Image for Helena.
7 reviews
June 23, 2019
Wreed en spannend.
Preambule en Het behouden huis zijn favoriet.
Mag wel gezegd worden dat Hermans racistische en seksistische zinnen formuleert. Hoop dat als hij nu zou schrijven, hij het niet meer zou doen...
34 reviews4 followers
January 4, 2020
Paranoia is een verzameling van vijf korte verhalen (30 tot 50 pagina's) van W.F. Hermans. Hoewel ik Hermans erg hoog heb zitten als schrijver van geweldige romans (Nooit meer slapen, Ik heb altijd gelijk) vind ik zijn korte verhalen en novellen meestal iets minder. En dat was ook met Paranoia het geval. Soms is het verhaal eigenlijk te kort (en daardoor incoherent) om interessant te zijn (Manuscript in een kliniek gevonden en Lotti Fuehrscheim) De verhalen Glas, Paranoia en Het Behouden Huis draaien allemaal op verschillende manieren om de Tweede Wereldoorlog. Paranoia vind ik het meest geslaagde van deze drie, hoewel ook Het Behouden Huis herlezen nooit verveeld. Al met al een goede bundel, maar omdat de naam van de schrijver hoge verwachtingen oproept toch iets teleurstellend.
Profile Image for Charlotte.
377 reviews120 followers
December 24, 2023
Hoe komt iemand er bij om een kortverhaal te schrijven over een verpleegster die met het onherkenbaar verminkte lichaam van Hitler seks heeft om zijn kind te dragen? Hermans, al je ander werk was al gestoord, maar deze bundel slaat alles.

Preambule 5/5
Manuscript in een kliniek gevonden 4/5 heb helaas Wikipedia moeten raadplegen omdat ik het niet begreep
Paranoia 4,5/5
Het behouden huis 4/5
Glas 4/5
Lotti Fuehrscheim 1/5 versta er geen knijt van maar had een Sinutab gepakt dus morgen herlezen (update; herlezen en gegoogeld, versta er nog altijd geen knijt - te abstract, te veel symbolisme, sorry, dit is niet the Hermans way zoals ik ‘m ken)
Profile Image for EmilyKlerks.
13 reviews3 followers
June 30, 2017
I liked some of the stories better than others - Lotti Fuehrschein was a bit too weird for me, or maybe I didn't get it entirely... The themes in the stories are very interesting, but I think I'd have to reread some of the stories to fully understand them.

The stories are mostly written from the perspective of someone who is or is going mad, which sometimes creates very surprising descriptions and events. This is nice, but you have to read very concentradedly to follow the story well. You get a strong sense the storyteller is trying to get a grip on reality to no avail and that's very intriguing. This is especially the case in in 'Manuscript found in a Clinic'.
Profile Image for Frank D'hanis junior.
193 reviews13 followers
June 7, 2020
Zeer mooie bundel kortverhalen. Het begint wat weifelend met de esoterische preambule en "manuscript...", net iets te symbolisch en surrealistisch naar mijn smaak, maar dan het schitterende "paranoia", over een man die denkt dat hij een gezocht ss'er is, "het behouden huis', ook een zeer sterke vertelling over een huis dat tijdens de oorlog lang aan de vernieling is ontsnap en dan nog "glas", over een chirurg in een naoorlogse brandwondenkliniek. Bij het wat trage, alweer erg surrealistische laatste verhaal begint het weer wat te slabakken en moest ik mezelf dwingen om te blijven lezen, maar de drie verhalen ervoor maken deze collectie erg de moeite waard.
Profile Image for Tidde Van Mourik.
29 reviews
March 17, 2025
Manuscript in een kliniek gevonden 6/10
Paranoia 6/10
Het behouden huis 9/10
Glas 9/10
Lotti Fuehrschein begreep ik niet en ik weet niet of dat wel de bedoeling was en misschien probeer ik dat nog wel eens een keer opnieuw
Profile Image for Chloë.
80 reviews4 followers
paused
May 3, 2021
Preambule ★★★★★

Manuscript in een kliniek gevonden ☆☆☆☆☆

Paranoia ☆☆☆☆☆

Het behouden huis ★★★★★

Glas ☆☆☆☆☆

Lotti Fuehrscheim ☆☆☆☆☆
Profile Image for Lieuwe.
38 reviews
July 26, 2025
Waanzinnig. In zowel positieve als negatieve zin.
Profile Image for John Jansen.
Author 1 book3 followers
May 11, 2024
Zes behoorlijk zieke verhalen van Hermans, die wel erg goed geschreven zijn, maar waar ik toch een vrij ongemakkelijk gevoel van kreeg. De chaos in de denkwijze van de personages en de vreemde realiteit die ieder van hen ervaart hebben mij in ieder geval nooit in die mate bereikt. Je leest wel eens wat, natuurlijk, maar dit is wel heel verontrustend.
2 reviews
February 3, 2025
Wow... wat een ervaring is het om dit boek te lezen. Als je houdt van absurditeit, razend onbetrouwbare perspectieven en verhalen doordrenkt met psychologie en filosofie dan is dit het boek voor jou!!
Profile Image for Wenda.
111 reviews1 follower
December 11, 2020
Snap er niks van waarom ik dit boek eerder van meer sterren had voorzien. Herlezen was een worsteling. Kan er niks mee beginnen, alhoewel het vaart heeft en er mooie zinnen tussen staan. Het heeft iets te geforceerds voor mij, met een rij aan onbetrouwbare vertellers met mentale aandoeningen achter elkaar in elk korte verhaal. Te veel ofzo. Niet voor mij.
Profile Image for Kyo.
514 reviews8 followers
January 2, 2016
uuuuuuuuhhhhhhh finishing this was such a miracle, i dont know how i did it.

The first part was okay, it was a bit weird and the sentences were too long but it was interesting. Everything after that was boring and just not that well-written "Her eyes were blue as blue" ???? seriously?

I'm glad I finished this book for my class but jeeez definitely not recommending this to anyone...
Profile Image for Beer Bolwijn.
179 reviews4 followers
December 15, 2021
Een paar goede verhalen, waardoor de bundel zeker de moeite waard is. Het eerste en laatste verhaal kan je overslaan.

Manuscript in een kliniek gevonden [6,5]

Paranoia [8]

Het behouden huis [8]

Glas [8]

Lotti Fuehrscheim [7]
Profile Image for Samuel.
36 reviews
December 10, 2023
Goed man(!).
Gruwelijk ook(...).
Absurd misschien(?).
Zeer Herman(s)istisch.
Met zekerheid (opnieuw) fatalistisch.
Profile Image for André.
2,514 reviews31 followers
March 5, 2023
Citaat : Ik heb deze bundel Paranoia genoemd, zonder te bedoelen dat de personages die er in optreden aan deze geestesziekte lijden. Ik ben geen psychiater, ik stel geen diagnose. Maar ik heb gedacht aan allen die lezen zoals ik schrijf: met een rad van fortuin in hun achterhoofd, een onge-luksvogel op hun schouder en een alles behalve schokvrij opgehangen compas in hun borst.
Review : W.F. Hermans (1921) debuteerde als prozaist met Conserve in 1947. Enkele novellen die hij eind jaren veertig geschreven had, bundelde hij 1953 in Paranoia. Het werk is inmiddels al aan zijn twintigste druk toe en dat komt volgens mij omdat je er al de bekende Hermans 'thema's, zoals pessimisme, misantropie en chaos, in aan bod komen



Het boek bevat zes verhalenpareltjes die nog altijd even genietbaar zijn. Om te beginnen is er het beruchte Preambule dat duidelijk apart staat van de andere vijf verhalen. Dit komt omdat het stuk als enige geschreven is in de ikfiguur, waarbij duidelijk blijkt dat Willem Frederik Hermans zélf aan het woord is. Ook staat het los van de andere delen doordat er geen verhaallijn in zit, terwijl dat in de vijf verhalen wel zo is. De personages in Paranoia moeten, vol-gens de ik in de Preambule “niet zozeer worden beschouwd als geestzieken, maar als figuren die ten prooi zijn gevallen aan hun eigen waan of aan die van de anderen. Zij kunnen niet ‘inzien waarom het ene gebeuren zou en het andere niet’ en klampen zich wanhopig vast aan datgene wat blijft en in hun ogen een ‘systeem’ vormt".



De beeldspraak, beschrijvingen, dialogen en andere stilistische middelen die Hermans gebruikt, worden meestal gebruikt in functie van de thema’s en ideeën die hij in ieder van zijn verhalen wil presenteren. WO II is heel sterk aanwezig in deze verhalen. Toch is die oorlog op zich minder aan-wezig dan de trauma's en het leed dat hij veroorzaakt. De mens is tenslotte overgeleverd aan de chaos van de wereld waarin hij leeft. Er bestaat geen lotsbestemming, enkel noodlot. Verlos-sing en vergeving evenmin. Het is trouwens somberheid troef in de verhalen, maar wat een ver-telkunst!
Profile Image for Emma.
96 reviews
October 1, 2022
Vijf vreemde verhalen met Het Behouden Huis als bekendste. Alle ik-figuren zijn verwarde personen. Ze maken het de lezer niet gemakkelijk.
Paranoia voelde het meest als een normaal verhaal en is het toegankelijkst. Het Behouden Huis gaat over apathie door oorlog maar voelt ook als een film van Tarantino. Glas is gewoon gek. De andere twee verhalen zijn wat lastiger en minder goed.
Ik ben blij dit niet op de middelbare school gelezen te hebben... De thema's zijn zwaar.
Maar ik raad het iedereen aan die literatuur wilt lezen en nog niet bekend is met Hermans.
Profile Image for Coosje.
12 reviews2 followers
April 19, 2023
De preambule, losjes geschreven om de bundel wat meer body te geven, maakt het een plezier om te lezen. Het schrijverschap wordt even in het zonnetje gezet, waarna de herkenbare personages (mannen) van Hermans in verschillende verhalen op het toneel verschijnen.
Profile Image for Hanneke Wildschut.
722 reviews8 followers
February 25, 2019
Wat is werkelijkheid en wat is waan, wie kun je geloven...? Bevat "Het behouden huis"; ook weer eens herlezen. Knap hoe Hermans de waanzin beschrijft.
Profile Image for Ton Akveld.
69 reviews1 follower
January 20, 2021
Wat een bijzonder boek, zeker de laatste verhalen zijn hallucinant te noemen. Maar allemachtig, wat kon die man schrijven!
Profile Image for Katelijne.
82 reviews7 followers
June 7, 2023
De preambule en het titelverhaal Paranoia vind ik geweldig. Sommige andere verhalen bleven voor mij erg gesloten...
Profile Image for Archwood YIPPIE.
89 reviews
September 18, 2023
Leuk boek, ik vond een manuscript uit een kliniek alleen niet heel coherent en begreep er niks van en lotti fuerhstein was prima maar ook een beetje onduidelijk. De andere drie verhalen waren tiptop
Profile Image for Raf Verbeke.
107 reviews
May 30, 2024
Echt supergoed behalve 'manuscript in een kliniek gevonden' dat mij wat te lang doorging en oppervlakkiger overkwam
Profile Image for Akim Aalou.
110 reviews
Read
November 14, 2024
Duidelijk een goede schrijver, maar toch was ik verveeld. Misschien op een verkeerd moment vastgenomen.
Displaying 1 - 30 of 37 reviews

Can't find what you're looking for?

Get help and learn more about the design.